Gen Z đang trưởng thành trong bối cảnh đầy xáo động của các cuộc khủng hoảng kinh tế, khí hậu và sức khỏe.
Vẫn đang phải vật lộn với những thiệt hại của cuộc đại suy thoái, Gen Y (sinh năm 1981 - 1995) có thể là một thế hệ "sức tàn lực kiệt", nhưng những người kế nhiệm của họ, tức Gen Z, cũng không dễ dàng gì.
Trong vài năm qua, những người sinh từ 1996 đến 2009 đã trải qua nhiều sự kiện "chấn động" toàn cầu, và sự kiện gần nhất và vẫn tiếp tục gieo rắc hệ quả chính là đại dịch Covid-19.
Sự xuất hiện của một loạt các sự kiện không may
Khi thập kỷ mới bắt đầu, một loạt các cuộc vận động đã tạo nên những làn sóng gây ảnh hưởng toàn cầu. Biến đổi khí hậu là một trong những vấn đề cấp bách nhất trong thời đại chúng ta, nhưng vào năm 2020, phong trào Black Lives Matter (Mạng sống của người da đen cũng đáng giá) và #StopAsianHate đã thể hiện nỗi sợ hãi và sự thất vọng của giới trẻ trước nạn phân biệt chủng tộc có hệ thống quá khích.
Sau đó, đại dịch Covid-19 tiếp tục mở ra cánh cửa cho một loạt vấn đề về kinh tế mới. Tất cả các thế hệ đều cảm thấy khó khăn về kinh tế, tuy nhiên, Gen Z là thế hệ đang bước vào thị trường việc làm tê liệt, cạnh tranh với những người lao động có nhiều kinh nghiệm hơn cho các công việc mới và cơ hội thực tập "eo hẹp".
Thế hệ này cũng có nhiều khả năng bị sa thải nhất vì có tỷ lệ nhân viên cao không tương xứng trong các ngành dễ bị "tổn thương", chẳng hạn như lĩnh vực khách sạn và giải trí. Ở Úc, tỷ lệ mất việc làm cao nhất đối với những người dưới 20 tuổi.
Tuy nhiên, điều quan trọng là Gen Z có thể không thể vực dậy sau tình trạng khó khăn này. Nghiên cứu về "hiệu ứng thế hệ" cho thấy những sự kiện bất thường có tác động lâu dài đến con người trong những năm tháng quan trọng.
Những trải nghiệm này cũng kết tinh thành các giá trị xã hội và chính trị suốt đời của họ. Gen Z đã nhìn thấy rất gần nỗi sợ hãi và tỷ lệ tử vong cao. Vì vậy mà những hậu quả tiêu cực tiềm ẩn - chẳng hạn như căng thẳng tâm lý, gián đoạn giáo dục và mất an toàn tài chính - có thể sẽ ở lại bên họ mãi mãi.
Nhưng đó là một giả định khá "ảm đạm". Một góc nhìn lạc quan hơn dựa trên các lý thuyết chính trị và tâm lý cho thấy là sự tấn công liên tục của những cú sốc bất ngờ có thể tạo ra một thế hệ kiên cường hơn và chống lại được cú sốc.
Trong rất nhiều những đợt lockdown, những giờ học online, triển vọng việc làm giảm sút, mất kết nối với những người thân yêu và nỗi sợ hãi về thảm họa khí hậu đang rình rập là sự tồn tại của những câu chuyện về khả năng phục hồi, lòng trắc ẩn và tinh thần cộng đồng được làm mới. Như người ta vẫn nói: "Điều gì không khuất phục được bạn, nó khiến bạn mạnh mẽ hơn".
Con đường gập ghềnh để trở nên kiên cường hơn
Các sự kiện đe dọa đến tính mạng có thể gợi lên nỗi sợ hãi và làm lung lay lòng tin, nhưng chúng cũng có thể xây dựng nên khả năng phục hồi ngầm và kỹ năng quản lý những cú sốc. Và khi những cú sốc này xảy ra với một tỷ lệ đáng kể trong cộng đồng, họ có thể khơi dậy tinh thần đoàn kết, lạc quan và hy vọng.
Các nghiên cứu cho thấy những người kiên cường thường dũng cảm, quyết đoán, nhận thức linh hoạt và tự chủ. "Một ly cocktail" của những căng thẳng đang định hình nên một thế hệ mệt mỏi biết rằng cuộc sống khó khăn và đòi hỏi họ phải làm việc. Và kết quả là những người trẻ ngày nay thực dụng, kỷ luật và tự chủ.
Gen Z có ý thức hơn về mặt tài chính. Họ biết rằng quá trình bước sang tuổi trưởng thành - tìm một ngôi nhà, công việc và gia đình an toàn - có thể sẽ kéo dài hơn bình thường. Hiện tại, họ đang chứng kiến rõ nhất nền kinh tế bị suy thoái bởi virus Corona.
Gen Z là thế hệ của hy vọng?
Bất chấp tất cả khó khăn ập đến, Gen Z là giàu lòng trắc ẩn và ý thức về bản thân hơn. Mặc dù đại dịch toàn cầu đã chứng kiến tỷ lệ đau khổ về tâm lý, giáo dục, việc làm và mối quan hệ tăng cao, nhưng cũng đã cho thấy những tác động tích cực đối với giới trẻ.
Một cuộc khảo sát của Headspace đối với những người trẻ tuổi ở Úc vào năm ngoái cho thấy 51% đối tượng tham gia cảm thấy bao dung hoặc rộng lượng hơn đối với người khác, 69% cảm thấy đồng cảm hơn với những người dễ bị tổn thương và nhiều người trân trọng việc tự chăm sóc bản thân.
Tương tự, trong một nghiên cứu ở Anh, trong số những lời chứng thực của Gen Z về sự tức giận, căng thẳng và thất vọng là những dấu hiệu của khả năng phục hồi và hy vọng. Những người trẻ nhận thức được "chủ nghĩa ngoại lệ" của thế hệ họ: rằng nó "hoàn toàn khác với những thế hệ trước"; rằng có "nhiều vấn đề phải đối mặt" nhưng "đánh giá thấp ảnh hưởng của những sự kiện này" đối với họ trong tương lai.
Họ sẵn sàng "đảm nhận một số vai trò quyền lực nhất hiện có" để "làm cho thế giới tốt đẹp hơn". Bởi vì họ thấy "cần phải trở nên tốt hơn một cách nghiêm túc" so với những người đi trước.
Nhưng chỉ vì Gen Z có thể tự đứng vững trên đôi chân của mình không có nghĩa là họ sẽ không cần đến bàn tay giúp đỡ. Thách thức đối với các nhà hoạch định chính sách, chính phủ và các thế hệ đi trước là cần công nhận và hỗ trợ thế hệ đã thích nghi với nghịch cảnh này để họ có thể bước đi vững vàng và tạo ra được nhiều giá trị hơn.
Nguồn: TH&PL