Vấn đề đang được rất nhiều người quan tâm khi một vài nước trên thế giới đã bắt đầu thực hiện mũi tiêm thứ 3.
Việc ngày càng xuất hiện thêm biến thể mới của virus Corona đang đặt ra rất nhiều câu hỏi xoay quanh vấn đề liệu những người đã từng tiêm vaccine Covid-19 được bảo vệ như thế nào trước các dạng tiến hóa của virus SARS-CoV-2?
Sau đây, chuyên gia vi sinh vật học và bệnh truyền nhiễm William Petri của Đại học Virginia sẽ giải đáp một số câu hỏi phổ biến về các mũi tiêm tăng cường vaccine Covid-19.
Mũi tăng cường (booster shot) là gì?
Mũi tăng cường hay còn gọi là mũi thứ ba là một liều tiêm bổ sung để duy trì hiệu quả bảo vệ, chống lại bệnh tật của vaccine. Mũi tiêm thứ ba này thường được tiến hành để "củng cố" chức năng của nhiều loại vaccine, vì khả năng miễn dịch có thể bị suy giảm theo thời gian. Ví dụ như vaccine cúm cần tiêm nhắc lại hàng năm, vaccine bạch hầu và uốn ván thì 10 năm nhắc lại một lần.
Mũi tăng cường thường giống với vaccine gốc. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, mũi tiêm tăng cường được thay đổi thành phần để tăng cường khả năng bảo vệ chống lại các biến thể virus mới. Đáng chú ý nhất là vaccine cúm theo mùa, yêu cầu mũi nhắc lại hàng năm vì virus cúm thay đổi rất nhanh chóng.
Tôi có cần tiêm mũi vaccine Covid-19 thứ ba không?
Chưa cần thiết. Kể từ đầu tháng 7 năm 2021 cho đến nay, không có cơ quan chính phủ nào của Hoa Kỳ khuyến nghị tiêm mũi tăng cường, bao gồm cả Trung Tâm Kiểm Soát và Phòng Ngừa Dịch Bệnh (CDC), Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) và Ủy Ban Cố Vấn về Thực Hành Chủng Ngừa (ACIP) thuộc CDC.
Thêm vào đó, WHO cũng vừa ra thông báo kêu gọi các nước tạm ngừng tiêm liều thứ ba nhằm đảm bảo rằng các quốc gia trên thế giới sẽ có ít nhất 10% dân số được tiêm chủng ngừa Covid-19.
Tại sao mũi tăng cường chưa được khuyến khích tiêm?
Mặc dù khả năng miễn dịch của vaccine có thể không kéo dài mãi mãi, nhưng thực tế, vẫn chưa biết chắc chắn rằng khi nào chúng ta cần tiêm nhắc lại.
Tất cả các loại vaccine Covid-19 hiện được cấp phép tiêm đều tạo ra "bộ nhớ miễn dịch" mạnh mẽ chống lại virus Corona. Vaccine "dạy" các tế bào "ghi nhớ" lympho B trong hệ thống miễn dịch của bạn tạo ra kháng thể khi bạn tiếp xúc với virus. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện thấy tỷ lệ lớn các tế bào lympho B có khả năng ghi nhớ cao trong các hạch bạch huyết của những người đã được tiêm vaccine Pfizer trong ít nhất 12 tuần sau khi họ được tiêm.
Các nghiên cứu cho thấy những vaccine Covid-19 được cấp phép tiêm cũng đang tiếp tục cung cấp chức năng bảo vệ ngay cả khi chống lại các biến thể mới của virus. Một nghiên cứu chỉ ra rằng vaccine Covid-19 của Johnson & Johnson's Janssen (J&J/Janssen) có hiệu quả từ 73% đến 82% trong việc ngăn ngừa bệnh biến chuyển nặng do biến thể Beta. Và một nghiên cứu sơ bộ chưa được bình duyệt cho thấy vaccine Pfizer có hiệu quả 88% đối với biến thể Delta.
Một nguồn khác của các phản ứng kháng nguyên, kháng thể lâu dài chống lại virus Corona là những tế bào được gọi là nguyên tương bào có trong tủy xương. Các tế bào này liên tục tạo ra các kháng thể và không cần tiêm nhắc lại để duy trì hoạt động của chúng. May mắn thay, nguyên tương bào đã được phát hiện trong tủy xương của những người được tiêm vaccine Covid-19 trong tối đa 11 tháng, điều này cho thấy một mức độ nào đó của khả năng ghi nhớ miễn dịch lâu dài.
Làm thế nào để biết tôi cần tiêm mũi tăng cường?
Có lẽ bạn cần phải đợi một đợt bùng phát ở những người đã được tiêm vaccine. Các nhà nghiên cứu vẫn đang tìm cách tốt nhất để đo lường khả năng miễn dịch của vaccine với một người. Vaccine Covid-19 rất hiệu quả cho đến nay đến nỗi mà không có nhiều trường hợp thử nghiệm thất bại.
"Ứng cử viên" tốt nhất để đo lường khả năng ấy là một số kháng thể nhất định mà vaccine kích thích hệ thống miễn dịch tạo ra. Họ nhận ra rằng protein gai cho phép virus Corona xâm nhập và lây nhiễm vào trong các tế bào.
Bằng chứng thể hiện tầm quan trọng của kháng thể chống tăng đột biến bao gồm một nghiên cứu cho thấy rằng loại vaccine mRNA có phần nào đó hiệu quả hơn như Pfizer và Moderna, tạo ra lượng kháng thể trong máu cao hơn so với loại vaccine vector virus như Johnson & Johnson và AstraZeneca. Trong một nghiên cứu sơ bộ chưa được bình duyệt, mức độ kháng thể chống tăng đột biến ở những người bị nhiễm Covid-19 sau khi họ được tiêm vaccine Oxford-AstraZeneca thấp hơn.
Các nhân viên y tế rất muốn có thể cho bệnh nhân xét nghiệm máu để cho họ biết rằng họ được bảo vệ tốt hay không tốt như thế nào trước Covid-19. Đó sẽ là một dấu hiệu rõ ràng về việc liệu có cần tiêm mũi tăng cường hay không.
Nội dung liên quan
Tuy nhiên, cho đến khi các nhà nghiên cứu tìm ra chắc chắn cách đo lường khả năng miễn dịch của vaccine thì dấu hiệu tiếp theo cho thấy mũi tăng cường có thể cần thiết là các ca nhiễm đột phá (Hiện tượng nhiễm bệnh dù đã tiêm vaccine đầy đủ) ở người lớn tuổi đã được tiêm phòng.
Những người trên 80 tuổi sản xuất ra lượng kháng thể thấp hơn sau khi tiêm chủng, vì vậy khả năng miễn dịch của họ có thể suy yếu sớm hơn so với dân số nói chung. Người cao tuổi cũng rất có thể là đối tượng nhạy cảm nhất với các biến thể virus mới - loại biến thể mà có thể né được sự "bảo hộ" mà các loại vaccine hiện tại cung cấp.
Tôi bị suy giảm miễn dịch, điều này có đáng lo ngại không?
Mũi tăng cường có thể sẽ cần thiết cho những người bị suy giảm miễn dịch. Trong một nghiên cứu, 39 trong số 40 người ghép thận và một phần ba số bệnh nhân lọc máu không sản xuất được kháng thể sau khi tiêm chủng. Một nghiên cứu khác đã xác định 20 bệnh nhân mắc bệnh thấp khớp hoặc bệnh cơ xương khớp sử dụng những loại thuốc mà ức chế hệ thống miễn dịch, những người này cũng không có những kháng thể có thể phát hiện. Cả hai nghiên cứu này đều được thực hiện sau khi bệnh nhân tiêm đủ liều vaccine.
Mũi tăng cường đã được chứng minh là có thể giúp ích trong những trường hợp này. Trong một nghiên cứu, một phần ba số bệnh nhân cấy ghép nội tạng rắn, những người có phản ứng tốt nhất với hai liều vaccine Pfizer hoặc Moderna, có thể phát triển phản ứng kháng thể với liều thứ ba.
Mũi tăng cường có cần phải tiêm loại vaccine giống như mũi thứ nhất?
Có thể là không. Nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng các vaccine mRNA như Pfizer và Moderna có thể tiêm phối hợp với vaccine virus vector như AstraZeneca và cho kết quả tương đương.
Giữa thời điểm dịch bệnh Covid-19 đang diễn biến phức tạp, tiêm ngừa vaccine là một trong những biện pháp hữu hiệu để chúng ta bảo vệ sức khoẻ và trở lại cuộc sống bình thường. Tuyến bài Toàn cảnh Vaccine sẽ giúp độc giả có cái nhìn tích cực, lạc quan và sự hiểu biết nhất định về vaccine Covid-19 để nâng cao ý thức tiêm ngừa và phòng chống dịch bệnh.
Nguồn: TH&PL