Những so sánh phi thực tế và đại dịch căng thẳng tạo nên một sự kết hợp không tốt cho lòng tự trọng của những người sử dụng mạng xã hội.
Tất cả chúng ta đều có xu hướng so sánh mình với người khác, dù cố ý hay không, trực tuyến hay ngoại tuyến. So sánh như vậy giúp chúng ta đánh giá thành tích, kỹ năng, tính cách và cảm xúc của chính mình, điều này ảnh hưởng đến cách chúng ta nhìn nhận bản thân, cũng như có tác động đến hạnh phúc của con người.
So sánh bản thân trên mạng xã hội với những người tồi tệ hơn khiến chúng ta cảm thấy tốt hơn. Tuy nhiên, việc so sánh bản thân với những người đang làm tốt hơn mình khiến ta cảm thấy kém cỏi hoặc không đủ. Nền tảng truyền thông xã hội cũng ảnh hưởng đến tinh thần, cũng như các tình huống khủng hoảng như đại dịch. So sánh xã hội, đóng một vai trò quan trọng trong các nhóm dân số, ảnh hưởng đến hạnh phúc chung trong thời đại truyền thông xã hội.
Mức độ so sánh ảnh hưởng đến động lực đang có
Theo một nghiên cứu của các nhà nghiên cứu tại Đại học Ruhr ở Bochum (Đức), có một mức độ khác biệt nhận thức tối ưu giữa bản thân và người khác giúp tối đa hóa tác động của việc so sánh xã hội. Cụ thể, nếu chúng ta thấy mình vượt trội hơn hẳn so với những người khác, chúng ta sẽ không có động lực để cải thiện bởi vì chúng ta đã cảm thấy rằng mình đang ở một vị trí tốt.
Tuy nhiên, nếu chúng ta tự nhận mình là rất kém cỏi, chúng ta sẽ không có động lực để cải thiện vì mục tiêu dường như quá khó để đạt được. Nói cách khác, các nhà nghiên cứu lưu ý rằng, vượt quá hoặc dưới mức tối ưu của sự khác biệt nhận thức giữa mình và người khác, một người không còn nỗ lực nữa. Khi cho rằng bản thân kém cỏi, cá nhân sẽ trải qua những cảm xúc tiêu cực, cảm giác tội lỗi và hạ thấp lòng tự trọng.
So sánh không cần thiết trên phương tiện xã hội
Chúng có hậu quả cho cả hành vi và tâm lý của ta. Tuy nhiên, việc so sánh bản thân với người khác trong bữa tối ở nhà hàng không nhất thiết có tác dụng tương tự như việc so sánh bản thân với người khác trên Facebook. Việc phát minh ra một sự tồn tại thú vị hoặc tô điểm một số khía cạnh của sự vật trên nền tảng mạng xã hội dễ dàng hơn so với trong cuộc sống thực.
Sự ra đời của phương tiện truyền thông xã hội, cho phép chúng ta chia sẻ nội dung mà chúng ta luôn xuất hiện trong "ánh sáng" tốt nhất của mình, đã khiến nhiều nhà nghiên cứu xem xét khả năng điều này khuếch đại các so sánh không thực tế. Nghiên cứu cho thấy mọi người càng dành nhiều thời gian trên Facebook và Instagram, họ càng so sánh bản thân trên mạng xã hội nhiều hơn.
So sánh xã hội này được liên kết với nhau, trong số những thứ khác, làm giảm lòng tự trọng và lo lắng xã hội cao hơn. Một nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà nghiên cứu tại Đại học Quốc gia Singapore giải thích những kết quả này bởi thực tế là mọi người thường trình bày thông tin tích cực về bản thân trên phương tiện truyền thông xã hội.
Họ cũng có thể nâng cao diện mạo của mình bằng cách sử dụng các bộ lọc, tạo ấn tượng rằng có sự khác biệt lớn giữa họ và những người khác. Đổi lại, các nhà nghiên cứu làm việc tại Facebook nhận thấy rằng càng nhiều người xem nội dung mà mọi người đang chia sẻ những khía cạnh tích cực trong cuộc sống của họ trên nền tảng này, thì họ càng có nhiều khả năng so sánh mình với những người khác.
Covid-19 đã khiến so sánh xã hội ít tiêu cực hơn
Tuy nhiên, liệu tác động của sự so sánh này trong bối cảnh đặc biệt căng thẳng như đại dịch Covid-19 có thể khác? Một nghiên cứu từ các nhà nghiên cứu tại Đại học Kore ở Enna (Ý), cho thấy rằng trước khi bắt đầu giãn cách, mức độ so sánh xã hội trực tuyến cao có liên quan đến sự đau khổ, cô đơn và cuộc sống kém thỏa mãn, nhưng điều này đã không còn xảy ra trong quá trình giãn cách.
Một lý do cho điều này là bằng cách so sánh bản thân với những người khác trong thời gian bị giãn cách, mọi người cảm thấy họ đang chia sẻ cùng một trải nghiệm khó khăn. Điều đó làm giảm tác động tiêu cực của so sánh xã hội. Vì vậy, so sánh bản thân với những người khác trên mạng trong những thời điểm khó khăn có thể là động lực tích cực để cải thiện các mối quan hệ và chia sẻ cảm giác sợ hãi và không chắc chắn.
Ảnh hưởng khác biệt phụ thuộc phương tiện xã hội
Có sự khác biệt được thực hiện tùy thuộc vào nền tảng truyền thông xã hội mà một người đang sử dụng. Các nhà nghiên cứu tại Đại học Lorraine (Pháp), cho rằng không nên gộp tất cả các nền tảng mạng xã hội lại với nhau. Ví dụ, việc sử dụng Facebook và Instagram có liên quan đến hạnh phúc thấp hơn, trong khi Twitter có liên quan đến cảm xúc tích cực hơn và mức độ hài lòng cao hơn trong cuộc sống.
Một lời giải thích có thể xảy ra: Facebook và Instagram được biết đến là những nơi để thể hiện bản thân một cách tích cực, không giống như Twitter, nơi thích hợp hơn để chia sẻ ý kiến và cảm xúc thực của một người. Cố gắng nhận được sự ủng hộ của mạng xã hội trên mạng xã hội trong thời gian xảy ra đại dịch có thể kích hoạt lại những cảm xúc tiêu cực thay vì giải tỏa chúng, tùy thuộc vào nền tảng mạng xã hội mà một người đang sử dụng.
Nhiều thứ thúc đẩy chúng ta so sánh bản thân về mặt xã hội, cho dù chúng ta muốn hay không, mạng xã hội cho chúng ta thấy nhiều động lực hơn. Tùy thuộc vào loại nội dung đang được chia sẻ, cho dù nó tích cực hay tiêu cực, chúng ta có xu hướng đề cập đến nó khi tự đánh giá.
Chia sẻ nội dung khiến chúng ta cảm thấy hài lòng về bản thân và nhận được lời khen ngợi từ người khác là điều tốt, nhưng phải cân nhắc ảnh hưởng của những bài đăng này đối với người khác. Tuy nhiên, về tổng thể thì việc chia sẻ những khó khăn bằng lời nói, hình ảnh hoặc video vẫn có tác động tích cực và mang lại lợi ích về mặt tâm lý.
Nguồn: TH&PL