NSƯT Mỹ Uyên: 'Sân khấu kịch là cái nôi của điện ảnh'

Giai đoạn 2019- 2021, dù khá chật vật vì bệnh dịch, sân khấu vẫn sáng đèn. Dẫu vậy, Covid 19 cũng làm vài sân khấu phải thay đổi cơ cấu hoạt động. Các anh chị tổ chức lại cơ chế hoạt động bằng cách diễn kịch từng đợt.

Riêng với sân khấu 5B và bản thân tôi - những người vẫn theo tư tưởng tự thu tự chi đã cố gắng gồng gánh để tạo sân chơi cho thế hệ trẻ hay những diễn viên đồng lứa như Trung Dũng, Lê Vinh, Hạnh Thúy, Tuyền Mập, Quý Bình, Hữu Quốc, Chánh Trực, Quỳnh Anh, Hồng Trang, Gia Linh… Chúng tôi đã duy trì diễn kịch cuối tuần cho tới khi dãn cách được dỡ bỏ hoàn toàn.

Giai đoạn trở lại đời sống bình thường cho tới 2022, sân khấu bắt đầu một năm khởi sắc sau những lo toan về áp lực, tinh thần, sức khỏe… Lượng khán giả kéo nhau ra rạp nhiều hơn. Năm 2023 theo tôi cũng tương đối ổn, các sân khấu cạnh tranh với nhau một cách lành mạnh. Thị trường phim ảnh đông khách thì người xem kịch sân khấu cũng tăng lên.

Tôi thấy dùng từ khởi sắc để nói sẽ đúng hơn và nó cũng mang nghĩa tích cực vì thành thực có vở thắng, có vở không và chúng tôi cũng phải lấy tiền của vở này bù qua vở nọ.

Đa phần nghệ sĩ kịch đều có đi đóng phim, làm gameshow và tham gia tất cả thể loại giải trí khác trên đa dạng nền tảng số. Đó là cách khá hay nhằm hâm nóng tên tuổi và để khán giả không quên mặt. Nhưng quan trọng là họ có thu nhập rất cao, rất ổn định. Dù thế, sau cùng họ vẫn trở về với sân khấu!

Những người như diễn viên Đại Nghĩa, diễn viên Việt Hương rất mong mỏi được đứng trên sân khấu và khao khát được thể hiện mình qua những tác phẩm. Thông thường, một bộ phim điện ảnh sẽ chỉ chiếu theo dự án. Riêng với sân khấu thì diễn thường kỳ, vào cuối tuần chẳng hạn.

Cảm giác đứng trên sân khấu và đứng sau máy quay là khác nhau. Tôi nghĩ họ sẽ có lý do riêng của mình, nhưng lý do chính nhất hẳn là đam mê, tình yêu nghề, yêu sân khấu.

Riêng sân khấu kịch 5B luôn áp dụng các phương thức bán vé giá ưu đãi dành cho học sinh sinh viên và giáo viên. Đây là điều mà bản thân tôi rất ưng ý bởi tôi muốn những khán giả trẻ, những khán giả kế thừa có thể xem được những tác phẩm biểu diễn trực tiếp.

Khi họ ra rạp, họ tận mắt nhìn thấy nghệ sĩ, từ đó họ được truyền cảm hứng, truyền cả niềm vui, nỗi buồn, cười và khóc, mọi cung bậc cảm xúc. Vì điều này mà họ rất trân quý chúng tôi.

Họ dành cho chúng tôi những tràng pháo tay liên hồi kể cả khi vở diễn đã kết thúc. Và đó là điều mà không bộ môn nào có thể sánh bằng với sân khấu nghệ thuật trực tiếp.

Tôi rất muốn những khán giả trẻ đến rạp nhiều hơn, tre già thì măng mọc, kể cả nghệ sĩ hay là khán giả đều cần kế thừa.

Từ xưa đến nay, ai làm trong nghề, ai có xuất thân từ những nền tảng nghệ thuật biểu diễn đều biết ngành sân khấu sinh ra ngành điện ảnh. Những người ngày xưa nói rằng diễn điện ảnh phải như điện ảnh, không nên kịch, chắc đã hiểu lầm rồi.

Tôi cho rằng diễn viên sân khấu là những người có nền tảng để đi đóng phim; bởi chúng tôi biết điều khiển mình, biết cân đo nhịp diễn như thế nào và đưa vào nhân vật hơi thở, cảm xúc dung dị như một con người đời thường.

Chúng tôi phải có nền tảng như thế thì mới đi diễn điện ảnh được. Còn từ điện ảnh mà qua kịch thì khi chúng tôi mời về, chúng tôi cũng phải chọn lọc kỹ lưỡng, chỉn chu từ tiếng nói đến đài từ, lối diễn đến ngoại hình… Những yếu tố này là điều bắt buộc, hiển nhiên và từ xưa đến nay đều được nhìn nhận rất chính xác.

Có khán giả từng xem những người nghệ sĩ đứng trên sàn diễn, trên sân khấu; nhưng có những người mới chỉ xem qua màn ảnh mà không được gặp trực tiếp. Khi đã xem, họ trở về và tìm hiểu về người nghệ sĩ, yêu mến và viết những dòng ca ngợi.

Có người đi xem kịch rồi tặng một bó hoa, con gấu, cây kẹo, đôi bông tai, bức hình. Tôi kể những điều này bởi cá nhân đã từng được nhận. Do vậy tôi thấy, sức ảnh hưởng của người nghệ sĩ rất quan trọng đối với khán giả. Qua mỗi vai diễn, mình phải để lại một điều gì đó trong lòng họ.

Từ đó, chúng tôi phải tự trân trọng chính mình - những người diễn viên, nghệ sĩ, phải biết giữ gìn lối sống, phong cách sống. Nói đơn giản hơn, chúng tôi được sinh ra bởi công chúng. Nếu chúng tôi diễn giỏi mà không được công nhận thì nghệ sĩ cũng như không tồn tại. Còn nghệ sĩ nổi tiếng mà lối ứng xử quá đà thì sẽ sớm bị tẩy chay, đào thải.

Điều quan trọng là chúng tôi phải biết dung hòa giữa đời sống và công việc. Chúng tôi có thể giỡn cợt ngoài cuộc sống cá nhân, nhưng khi xuất hiện trước công chúng, chúng tôi lại là người đại diện cho cái đẹp, cả trong tác phẩm và tâm hồn, không nhất thiết phải sống giả tạo nhưng cũng không được bông đùa và dễ dãi. Người nghệ sĩ mà dễ dãi sẽ không bao giờ có tác phẩm hoàn chỉnh.

Tôi cố gắng xin sự đầu tư để sản xuất những suất diễn miễn phí cho các bạn sinh viên. Thật lòng, tôi từng nói chỉ muốn đưa các vở kịch đến khắp các quận huyện, vùng sâu vùng xa hay trường học để phục vụ, để người trẻ và cả những người lao động đường phố xem nghệ sĩ chúng tôi biểu diễn. Tôi sẵn sàng đón nhận các 'hot face', miễn là họ diễn có duyên. Sân khấu tôi vẫn có những gương mặt đang hot như Trần Tuấn Kiệt, Lâm Nguyễn, Bảo Chứ;...các bạn sẵn sàng cháy hết mình với đam mê dù tiền diễn không nhiều. Đó là điều hiển nhiên, không thể nào cây tre già quằn lại dẻo dai mãi được mà cần tới những búp măng mọc lên, cố gắng truyền lửa lại cho mọi người.