Những cuốn sách với kích cỡ nhỏ, nằm gọn trong lòng bàn tay đã xuất hiện từ vài thế kỷ trước trên thế giới. Đây không chỉ đem lại kiến thức về nhiều lĩnh vực mà còn là tài sản quý với giá trị có thể lên tới hàng nghìn đô la đối với những "mọt sách".
Khái niệm
Miniature book, hay vi quyển là một khái niệm mới mẻ với những người đọc sách ở Việt Nam. Tuy nhiên đây là một dạng ấn bản đặc biệt dành cho sách đã lưu hành từ lâu.
Nội dung liên quan
Theo qui định năm 1983 của Hiệp hội Sách vi quyển của Mỹ (Miniature Book Society), một cuốn vi quyển tiêu chuẩn có chiều cao, chiều rộng và độ dày không được quá 3 inch (mỗi inch bằng 2,54 cm). Ngoài loại trên, còn có hai thể loại: sách macrominiature - sách to hơn 3 inch và sách microminiature - sách dưới 1 inch. Kích cỡ chữ cũng rất nhỏ, chỉ khoảng 2 - 3pt (1pt xấp xỉ 0,353cm), do đó phải dùng kính lúp, bút dò… mới đọc được. Với sự giới hạn về kích thước, các chi tiết như bìa gáy, hộp đựng, ghim kẹp, móc khóa… hoàn toàn được các nghệ nhân tay nghề cao làm thủ công một cách tỉ mỉ.
Lịch sử lâu đời
Những ấn phẩm đầu tiên được in dưới dạng này được cho là chủ yếu hướng tới sự thuận tiện mang theo, một thứ như vật hộ thân hoặc trang sức. Chẳng hạn, những cuốn Kinh Thánh, Thánh ca… giúp các tu sĩ bỏ túi tiện lợi hay những cuốn sách nhỏ gọn về cách ứng xử dành cho các quý cô thời Victoria có thể tham khảo một cách kín đáo. Ngoài ra, các tác phẩm kinh điển nước ngoài cũng xuất hiện dưới khổ sách này.
Năm 1878, Fly's eye Dante là ấn bản mini của Divine Comedy (Thần khúc) trải qua 11 năm thực hiện với kích thước chỉ 11/4x13/4 inch. Nó được bọc da đỏ có chạm nổi bằng vàng, là ấn bản nhỏ nhất thế giới về trường ca kinh điển của Dante và cũng là một trong gần 50 cuốn sách mini được chỉ định đặt trong Thư viện London (Anh), theo The Guardian.
Năm 1896, ấn bản nhỏ nhất của Kinh thánh được in lần đầu tiên với chiều ngang 1 inch, đi kèm là chiếc kính lúp nhỏ xíu nhằm hỗ trợ độc giả đọc.
Năm 1922, Nữ hoàng Mary (1867-1953, vương hậu nước Anh) là người đã khiến dòng sách mini trở nên phổ biến khi cho trưng bày 200 cuốn sách mini trong thư viện của bà.
Năm 2015, Baku Museum of Miniature Books (Azerbaijan) được sách Kỷ lục Guinness công nhận là bảo tàng tư nhân trưng bày sách vi quyển lớn nhất trên thế giới với hơn 6.500 cuốn đến từ 64 quốc gia khác nhau.
Nội dung liên quan
Sự "độc nhất vô nhị"
Một cuốn vi quyển hoàn thiện phải trải qua công đoạn vô cùng cầu kỳ. Đầu tiên, việc tạo ra những cuốn sách thu nhỏ đòi hỏi một trình độ tay nghề điêu luyện mà chỉ những người theo chủ nghĩa hoàn hảo thực sự mới có thể hoàn thành. Bên cạnh đó, kỹ thuật in ấn là điều kiện tiên quyết. Sách có kích thước càng nhỏ thì càng đòi hỏi cao về công nghệ in ấn, thời gian và chi phí.
Nếu không có những kỹ thuật in đặc biệt, cũng như nghệ nhân đủ tay nghề, thì ấn phẩm làm ra sẽ không đạt được chất lượng. Vì vậy, vi quyển thể hiện rất rõ trình độ kỹ thuật đóng sách từ bìa, trang, cách thức trình bày đến in ấn và gia công… của nhà phát hành ở quốc gia đó.
Những ấn phẩm này được xem là kết tinh của tình yêu nghệ thuật và văn học mà nghệ nhân đã dành không ít thời gian, sức lao động để tạo nên. Vì thế, sách vi quyển được in ít hơn sách phổ thông, thường bị giới hạn dưới 100 bản. Do độ quý hiếm trên thị trường, nên giá bán của một bộ sách vi quyển cũng khá đắt, thường gấp bốn đến sáu lần so với bản phổ thông. Đây cũng một vật thuộc bộ sưu tập cá nhân, luôn được các nhà sưu tập tìm kiếm và sưu tầm.
Nguồn: TH&PL