Đến thời điểm hiện tại, vaccine vẫn được xem là cơ hội cuối cùng trong công tác đẩy lùi dịch bệnh và sự xuất hiện của các biến thể.
Trong khi một số quốc gia áp dụng các hạn chế với miền nam Châu Phi trong bối cảnh lo ngại về biến thể mới, thì các nhà khoa học đã thu thập dữ liệu về khả năng của nó và làm thế nào để hiệu quả các loại vaccine hiện tại bảo vệ chống lại nó.
Những phát hiện ban đầu là một bức tranh mơ hồ, theo các chuyên gia thì biến thể này có thể dễ lây lan và có khả năng kháng miễn dịch của cơ thể, đối với cả tiêm chủng và lây nhiễm tự nhiên hơn so với các phiên bản trước đó của virus.
Những nhận định ban đầu về vaccine và biến thể Omicron
Các loại vaccine vẫn tiếp tục ngăn ngừa bệnh nặng và tử vong, mặc dù có thể cần các liều tăng cường để bảo vệ. Tuy nhiên, các nhà sản xuất của hai loại vaccine là Pfizer/BioNTech và Moderna, đang chuẩn bị cải tiến nếu cần thiết.
Tiến sĩ Jesse Bloom, nhà sinh vật học tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson, cho biết: "Chúng ta thực sự cần phải cảnh giác với biến thể mới này và chuẩn bị cho nó. Có thể trong vài tuần nữa, chúng ta sẽ hiểu rõ hơn về mức độ lan truyền và mức độ cần thiết để thúc đẩy một loại vaccine biến thể".
Tổng thống Cyril Ramaphosa đã công bố hôm Chủ nhật rằng Omicron chiếm phần lớn trong số 2.300 trường hợp mới hàng ngày ở tỉnh Gauteng của Nam Phi. Trên toàn quốc, các ca nhiễm mới đã tăng hơn gấp ba lần trong tuần qua và độ dương tính của xét nghiệm đã tăng lên 9% từ 2%. Trong vòng một giờ kể từ khi có báo động đầu tiên, các nhà khoa học ở Nam Phi cũng gấp rút thử nghiệm vaccine.
Giờ đây, đã có hàng chục đội trên toàn thế giới, bao gồm cả các nhà nghiên cứu tại Pfizer/BioNTech và Moderna đã tham gia cuộc đua. Họ sẽ không biết kết quả trong hai tuần tới nhưng những đột biến mà Omicron mang theo cho thấy rằng vaccine rất có thể sẽ kém hiệu quả hơn, ở một mức độ nào đó không xác định, so với bất kỳ biến thể nào trước đó.
Tiến sĩ Bloom cho biết: "Dựa trên rất nhiều công việc mà mọi người đã thực hiện trên các biến thể và các đột biến khác, chúng tôi có thể khá tin tưởng rằng những đột biến này sẽ gây ra sự sụt giảm đáng kể trong việc trung hòa kháng thể". Tiến sĩ Richard Lessells, bác sĩ bệnh truyền nhiễm tại Đại học KwaZulu-Natal, cho biết Nam Phi đang nhận thấy sự gia tăng tái nhiễm ở những người đã từng mắc Covid-19, cho thấy biến thể này có thể khắc phục khả năng miễn dịch tự nhiên.
Omicron có khoảng 50 đột biến, trong đó có hơn 30 biến thể ở dạng đột biến, một loại protein virus trên bề mặt mà vaccine huấn luyện cơ thể nhận biết và tấn công. Một số đột biến này đã được nhìn thấy trước đây, và được cho là đã hỗ trợ khả năng lách vaccine của biến thể Beta, trong khi những số khác rất có thể đã làm tăng khả năng lây lan cực độ của Delta.
Một số đột biến của Omicron xảy ra ở các bộ phận của virus có thể khó nhận biết hơn đối với tế bào T. Tiến sĩ Wendy Burgers, nhà miễn dịch học tại Đại học Cape Town, đã dự đoán rằng những đột biến đó có thể thay đổi khoảng sáu trong số hàng trăm vùng tế bào. Nhưng các bộ tế bào T khác nhau, vì vậy tùy thuộc vào mục tiêu nào mà đột biến loại bỏ, một số người có thể hầu như không bị ảnh hưởng bởi Omicron và những người khác có thể dễ bị tổn thương.
Cần có sự chuẩn bị để điều chỉnh hiệu quả vaccine
Một nhóm do Tiến sĩ Alex Sigal, chuyên gia về virus tại Viện Nghiên cứu Sức khỏe Châu Phi, đang phát triển Omicron sống, sẽ được thử nghiệm dựa trên máu của những người đã được tiêm chủng đầy đủ, cũng như những người những người đã bị nhiễm trước đó. Những kết quả đó có thể mất nhiều thời gian hơn nhưng sẽ cung cấp bức tranh đầy đủ hơn về hiệu suất của vaccine.
Nếu vaccine được chứng minh là kém hiệu quả hơn đối với Omicron, chúng có thể cần được điều chỉnh để nâng cao hiệu quả và chuẩn bị cho điều tồi tệ nhất. Moderna, Pfizer/BioNTech và Johnson & Johnson đang có kế hoạch thử nghiệm phiên bản nhân tạo của Omicron chống lại vaccine, các vaccine mRNA nói riêng đều được chế tạo bằng công nghệ cho phép sửa đổi nhanh chóng.
Bà Jerica Pitts, phát ngôn viên của Pfizer, cho biết các nhà khoa học "có thể điều chỉnh vaccine trong vòng sáu tuần và xuất xưởng các lô ban đầu trong vòng 100 ngày trong trường hợp có một biến thể thoát ra khỏi hệ thống miễn dịch". Ngay cả khi không có dữ liệu về sự lây lan của Omicron thì rõ ràng biến thể này sẽ là một trong những mối đe dọa đáng kể đối với vaccine.
Các công ty cũng có kế hoạch kiểm tra xem liệu các mũi tiêm tăng cường có hỗ trợ hệ thống miễn dịch đủ để chống lại biến thể mới hay không, chất tăng cường của vaccine Pfizer/BioNTech và Moderna đã được chứng minh là làm tăng mức độ kháng thể đáng kể. Nhưng những kháng thể đó có thể không có hiệu quả rộng rãi đối với mọi lần lặp lại của virus và có thể không đủ để vô hiệu hóa hoàn toàn Omicron.
Tiến sĩ Nussenzweig và các đồng nghiệp của ông đang chuẩn bị thử nghiệm Omicron chống lại vaccine mRNA, cũng như vaccine do Johnson & Johnson và AstraZeneca sản xuất. Các nhà nghiên cứu ở khắp mọi nơi muốn tránh đưa ra kết luận sớm, các cuộc thử nghiệm sơ bộ về biến thể đó chỉ tính đến một đột biến đã biết và đánh giá thấp khả năng né tránh hệ thống miễn dịch của nó.
Để có được bức tranh đầy đủ về hiệu quả của vaccine chống lại Omicron, các nhà khoa học không chỉ phải xem xét mức độ kháng thể mà còn phải xem xét các tế bào miễn dịch có thể nhận ra và tiêu diệt các tế bào bị nhiễm bệnh. Tế bào miễn dịch được gọi là tế bào T rất quan trọng để ngăn ngừa nhiễm trùng tiến triển thành bệnh nghiêm trọng và tử vong.
Nguồn: TH&PL