Liệu Covid-19 sẽ có thể chấm dứt hoàn toàn vào một ngày nào đó như chúng ta vẫn mong muốn?
Cho đến nay, chúng ta đã luôn mong mỏi rằng một ngày nào đó, Covid-19 sẽ bị xóa sổ hoàn toàn để có thể vứt bỏ đi những chiếc khẩu trang bí bách, để tự do đi lại mà không cần giấy thông hành hay những lần xét nghiệm nhanh và chậm.
Tuy nhiên, việc ngày càng có nhiều quốc gia trên thế giới đã từ bỏ việc "diệt tận gốc" Covid-19 và chuyển sang "sống chung với Covid" là sự thật diễn ra rất rõ ràng. Việc loại bỏ đi virus Corona thể mới trong hoàn cảnh hiện tại là một việc làm dường như không thể. Và chính vì thế mà Covid-19 ngày càng ảnh hưởng đến chúng ta nhiều hơn, từ việc gây khủng hoảng sức khỏe cộng đồng, kinh tế đến khủng hoảng về tinh thần.
Những bộ xương di chuyển trên một khung cảnh cằn cỗi về phía số ít những người bất lực và khiếp sợ vẫn còn sống. Cảnh tượng này, được tưởng tượng trong bức tranh từ giữa thế kỷ 16, "Chiến thắng của cái chết" của Pieter Bruegel the Elder, đã làm sáng tỏ sự tác động đến tinh thần của bệnh dịch hạch.
Các nhà sử học nói rằng đó là một nỗi kinh hoàng kéo dài ngay cả khi dịch bệnh thuyên giảm
Những "làn sóng hủy diệt" của Covid-19 đã gây ra "nỗi tuyệt vọng" cho nhân loại trong thế kỷ 21, khiến nhiều người tự hỏi khi nào đại dịch này sẽ kết thúc.
Allan Brandt, một nhà sử học khoa học và y học tại Đại học Harvard, cho biết: "Chúng ta có xu hướng nghĩ đại dịch và dịch bệnh diễn ra theo đợt. Nhưng chúng ta đang sống trong kỷ nguyên Covid-19, chứ không phải là cuộc khủng hoảng Covid-19. Sẽ có rất nhiều thay đổi đáng kể và dai dẳng. Chúng ta sẽ không nhìn lại và nói rằng 'Đó là khoảng thời gian khủng khiếp, nhưng nó đã qua rồi'. Mà chúng ta sẽ đối phó với nhiều phân nhánh của Covid-19 trong nhiều thập kỷ nữa".
Đặc biệt là trong những tháng vừa qua, khi biến thể mới của Covid-19 là biến thể Delta xuất hiện và trở nên "thống trị", trong khi trước đó, đại dịch tưởng chừng như đã sắp kết thúc.
Tiến sĩ Jeremy Greene, một sử gia về y học tại Đại học Y Johns Hopkins chia sẻ rằng: "Khi lần đầu tiên vaccine ra mắt, chúng ta bắt đầu tiêm chúng lên tay của mình, rất nhiều người trong chúng ta cảm thấy biến đổi về thể chất và cảm xúc. Chúng ta có một mong muốn có chủ đích là dịch điều đó thành 'đại dịch đã kết thúc đối với tôi rồi".
Anh cũng nói thêm rằng: "Đó là một ảo tưởng có chủ ý".
Và đó là một bài học từ lịch sử thường bị lãng quên. Ông Frank Snowden, một sử gia y học tại Đại học Yale, nói: "Rất khó để tuyên bố rằng một đại dịch đã kết thúc".
Nó có thể không kết thúc ngay cả khi bệnh tật về thể chất, được xác định bằng bệnh tật và tỷ lệ tử vong, đã thuyên giảm rất nhiều. Nó có thể tiếp tục diễn ra khi nền kinh tế phục hồi và cuộc sống trở lại bình thường. Cú sốc tâm lý kéo dài khi phải sống trong nỗi sợ hãi kéo dài về bệnh nặng, sự cô lập và cái chết đau đớn sẽ mất nhiều thời gian để phai nhạt.
Một số bệnh như cúm năm 1918, đã thuyên giảm, nhưng những bệnh khác, như bệnh dịch hạch, vẫn còn âm ỉ. HIV vẫn ở xung quanh chúng ta, nhưng phải có thuốc để ngăn ngừa và điều trị nó. Trong mỗi trường hợp, chấn thương tâm lý của những người bị ảnh hưởng vẫn tồn tại rất lâu sau khi mối đe dọa nhiễm bệnh và tử vong đã giảm bớt.
Và có một sự thật là virus Covid-19 đã hạ gục các chuyên gia từng tự tin dự đoán hướng đi của nó
Tiến sĩ Greene nói rằng: "Những gì chúng ta đang trải qua bây giờ là một chu kỳ mới của sự mất tinh thần tập thể". Đó là sự mất tinh thần lớn dần lên vì không thể kiểm soát virus, sự phẫn nộ của người đã tiêm chủng đối với những người từ chối tiêm và sự "vỡ mộng" rằng vaccine có hiệu quả đáng kinh ngạc vẫn chưa thể đưa chúng ta trở về cuộc sống bình thường.
Cho dù đại dịch có thuyên giảm đi khi nào hay như thế nào thì chúng vẫn sẽ thay đổi cảm nhận của con người về thời gian. Khi đại dịch kéo dài, ngày tháng hòa vào nhau khi ranh giới thời gian dường như mờ đi và chậm lại mà không có động lực phía trước.
Trong các đại dịch trước đây, cũng như ngày nay, các phong trào phản khoa học mạnh mẽ đã gây trở ngại tới sức khỏe cộng đồng và sự suy giảm bệnh tật.
Phong trào "anti-vaccine" không phải là một phong trào mới khi mà tư tưởng thành đã xuất hiện từ rất lâu. Ví dụ điển hình như phong trào chống vaccine là phong trào đơn lớn nhất ở Anh vào thế kỉ 19. Và sự phát triển của mạng xã hội đã khuếch tán các cuộc tranh luận và tin giả theo một cách mới khác.
Với Covid, ban đầu các chuyên gia nổi tiếng tuyên bố rằng khẩu trang không giúp ngăn ngừa nhiễm bệnh và sau đó, khẩu trang được coi như dụng cụ không thể thiếu trong quá trình chống dịch. Các nhà dịch tễ học đã tự tin công bố các mô hình về sự tiến triển của đại dịch và những điều cần thiết để đạt được khả năng miễn dịch cộng đồng, nhưng đã được chứng minh là sai.
Các nhà điều tra cho biết virus này được truyền trên các bề mặt, sau đó nói rằng không phải vậy, nó lây lan qua các giọt nhỏ trong không khí. Họ cho biết virus không có khả năng biến đổi một cách đáng kể, sau đó lại cảnh báo về khả năng lây truyền lớn hơn của biến thể Delta.
Tiến sĩ Snowden nói: "Chúng ta đã phải trả một cái giá đắt cho điều đó". Nhiều người mất lòng tin vào các quan chức trong bối cảnh các chỉ thị và chiến lược luôn thay đổi, làm giảm đi nỗ lực kiểm soát virus.
Jonathan Moreno, một nhà sử học khoa học và y học tại Đại học Pennsylvania, cho biết sự kết thúc của Covid sẽ tương tự như một căn bệnh ung thư đã thuyên giảm - nó vẫn còn ở đó, nhưng không gây chết người.
Theo The New York Times
Nguồn: TH&PL