Việc lạm dụng điện thoại thông minh có gây nghiện thực sự hay không vẫn còn là điều tranh luận, nhưng các chuyên gia cho rằng có nhiều cách để cắt giảm.
Trong một xã hội mà hầu hết các thông tin, cũng như các nhu cầu đều tập trung vào một nền tảng như mạng xã hội, thì việc con người gắn bó với chúng trở thành một lẽ đương nhiên. Có một thực tế rằng, con người đang có xu hướng chìm đắm vào thế giới ảo và dễ dàng bị dẫn dắt vào vô số những sự kiện đang nóng lên từng ngày trên cộng đồng mạng.
Từ công việc, cuộc sống xã hội và giải trí đã trở nên gắn bó chặt chẽ với các thiết bị và đại dịch đã làm cho vấn đề trở nên tồi tệ hơn. Tất nhiên, không phải tất cả việc sử dụng điện thoại thông minh đều xấu. Đôi khi, điện thoại thông minh "giúp chúng ta hạnh phúc, phong phú hơn và kết nối với những người khác", Adam Alter, giáo sư tâm lý học tại Trường Kinh doanh Stern của Đại học New York cho biết. Nhưng nhiều người muốn cắt giảm và các chuyên gia nói rằng có nhiều cách hiệu quả để làm điều đó.
Chúng ta có đang trở thành "con nghiện" của công nghệ?
Việc lạm dụng điện thoại thông minh có thể biểu hiện theo nhiều cách. Có thể thường xuyên thức khuya xem Instagram hoặc TikTok hoặc sự quyến rũ của điện thoại khiến ta khó chăm sóc đầy đủ cho bản thân, công việc hoặc những người xung quanh. Sử dụng điện thoại quá mức không được chính thức công nhận là chứng nghiện hoặc rối loạn sử dụng chất kích thích, theo cách gọi của các chuyên gia trong sổ tay chính thức về rối loạn tâm thần của Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ.
Nhưng"ngày càng có nhiều chuyên gia sức khỏe tâm thần nhận ra rằng mọi người có thể bị nghiện điện thoại thông minh của họ", Tiến sĩ Anna Lembke, một chuyên gia về nghiện và là giáo sư tâm thần học và khoa học hành vi tại Đại học Stanford cho biết. Tiến sĩ Lembke lưu ý rằng chứng nghiện được xác định một phần bởi ba định nghĩa:
- KIỂM SOÁT: Sử dụng chất kích thích hoặc thực hiện một hành vi theo những cách được coi là mất kiểm soát hoặc hơn dự định.
- BẮT BUỘC: Tự động bận tâm về tinh thần và sử dụng một chất nào đó hoặc thực hiện một hành vi mà không chủ động quyết định làm như vậy.
- HẬU QUẢ: Tiếp tục sử dụng bất chấp những hậu quả tiêu cực về xã hội, thể chất và tinh thần.
Mặt khác, Tiến sĩ Alter không coi việc lạm dụng điện thoại là một chứng nghiện thực sự, và cả ông và Tiến sĩ Lembke đều lưu ý rằng có sự bất đồng trong cộng đồng y tế về điều này. Tiến sĩ Alter nói: "Tôi không nghĩ nó tăng đến mức nghiện y tế. Đối với tôi, đó là một vấn đề văn hóa hơn bất cứ điều gì". Bất kể định nghĩa nó như thế nào, cả hai chuyên gia đều nói rằng có nhiều cách để giảm việc sử dụng điện thoại.
Hạn chế việc tiếp xúc với màn hình các thiết bị điện tử
Một cách tiếp cận mà Tiến sĩ Lembke đã tìm thấy có hiệu quả cao trong thực hành lâm sàng của cô là tránh hoàn toàn việc sử dụng tất cả các màn hình, không chỉ điện thoại, bất cứ nơi nào từ một ngày đến một tháng. Cô nói, chiến lược này chưa được nghiên cứu chính thức ở những bệnh nhân lạm dụng sàng lọc nói riêng, nhưng bằng chứng về việc sử dụng nó với các dạng nghiện khác, như nghiện rượu, cho thấy nó có thể có hiệu quả.
Tiến sĩ Lembke nói rằng quyết định nhịn trong bao lâu sẽ phụ thuộc vào mức độ sử dụng của ta. Ví dụ, một người bình thường có thể bắt đầu với tốc độ nhanh 24 giờ, trong khi những người có trường hợp lạm dụng màn hình nghiêm trọng hơn có thể muốn tránh sử dụng màn hình lâu hơn. Tất nhiên, việc nhịn đúng nghĩa có thể không thực tế đối với nhiều người, cho dù vì lý do công việc hay cá nhân, nhưng mục tiêu là tránh xa hết mức có thể.
Tiến sĩ Lembke cảnh báo rằng nhiều người, ngay cả những người sử dụng màn hình quá mức, ban đầu có thể nhận thấy các triệu chứng cai nghiện, như cáu gắt hoặc mất ngủ, nhưng theo thời gian họ sẽ bắt đầu cảm thấy tốt hơn.
Tiến sĩ Lembke nhận thấy rằng khi kết thúc thời gian nhịn ăn một tháng, phần lớn bệnh nhân của bà thường "cho biết ít lo lắng hơn, ít trầm cảm hơn, ngủ ngon hơn, nhiều năng lượng hơn, làm được nhiều việc hơn như có thể nhìn lại và xem một cách rõ ràng hơn chính xác việc sử dụng màn hình đã ảnh hưởng đến cuộc sống của họ như thế nào". Sau một thời gian kiêng sử dụng màn hình, cô ấy khuyên nên suy nghĩ về cách ta muốn mối quan hệ của mình với các thiết bị trong tương lai.
Thiết lập quy tắc sử dụng thiết bị theo từng ngày
Tiến sĩ Lembke và Tiến sĩ Alter cũng khuyên nên tìm những cách khác, để tạo khoảng cách với điện thoại mỗi ngày. Điều đó có thể có nghĩa là phân bổ thời gian trong ngày hoặc các ngày trong tuần khi hoàn toàn không sử dụng điện thoại. Nó cũng có thể có nghĩa là để điện thoại ở phòng khác, không để trong phòng ngủ hoặc để chúng vào hộp bên ngoài nhà bếp trong giờ ăn tối.
"Nghe có vẻ tầm thường, giống như một giải pháp tương tự kiểu cũ. Nhưng chúng ta biết từ nhiều thập kỷ tâm lý học rằng những thứ gần gũi nhất với chúng ta trong không gian vật lý có ảnh hưởng lớn nhất đến tâm lý", Tiến sĩ Alter nói. "Nếu bạn cho phép điện thoại tham gia cùng bạn trong mọi trải nghiệm, bạn sẽ bị cuốn hút vào nó và bạn sẽ sử dụng nó. Trong khi nếu bạn không thể tiếp cận nó về mặt vật lý, bạn sẽ sử dụng nó ít hơn".
Ta cũng có thể làm cho điện thoại của mình trở nên kém hấp dẫn hơn về mặt hình ảnh, bằng cách thay đổi màn hình thành thang độ xám hoặc tắt thông báo. Tiến sĩ Alter đề xuất nên sắp xếp lại các ứng dụng trên điện thoại của bạn theo định kỳ để chúng trở nên khó tìm hơn và ít có khả năng lôi kéo vào một vòng lặp kiểm tra lại không cần đầu óc chỉ đơn giản là do thói quen.
Cả hai chuyên gia đều khuyên nên xóa một số loại ứng dụng, đặc biệt là những loại ứng dụng mà ta biết rằng rất khó tránh khỏi. Hoặc nếu không muốn xóa những ứng dụng đó, thì có thể di chuyển chúng đến màn hình cuối cùng trên điện thoại để làm cho chúng ít truy cập hơn.
Nguồn: TH&PL