Nền công nghiệp điện ảnh luôn phải đối mặt với một vấn đề nan giải là các dịch vụ phát tán phim trái phép.
Ngày 19/8, Cơ quan CSĐT Công an TP.HCM cho biết đang điều tra vụ án xâm phạm quyền tác giả liên quan đến phimmoi.net - trang web cung cấp phim lậu lớn nhất tại Việt Nam. Công an xác định nhóm này đã sao chép, khai thác, sử dụng, trình chiếu, truyền đạt các tác phẩm điện ảnh ra công chúng không được phép của chủ thể quyền và kinh doanh quảng cáo sản phẩm, dịch vụ trái phép trên các bộ phim có bản quyền, nhằm thu lợi bất chính với số tiền đặc biệt lớn.
Đây không phải là lần đầu tiên phimmoi phải đối mặt với tố cáo sao chép phim lậu. Tháng 3/2021, công ty Morning Consult đã cáo buộc trang web phim lậu này vì hành vi đăng tải trái phép hàng nghìn bộ phim và chương trình truyền hình. Tên miền phimmoi.net đã bị chặn. Tuy nhiên, nhóm này đã qua mặt các đơn vị bằng cách đổi tên miền thành "phimmoizz.net" hay "phimmoiizz.net".
Việc sở hữu bản quyền luôn là một vấn đề nổi cộm trên toàn cầu, ảnh hưởng nặng nề lên nền công nghiệp điện ảnh nói riêng và nền kinh tế nói chung. Dưới đây là một số sự thật kinh hoàng liên quan đến dịch vụ cung cấp phim trái phép:
Game Of Thrones là show truyền hình bị tải lậu nhiều nhất mọi thời đại
Theo thông tin từ công ty chống vi phạm bản quyền MUSO công bố, chương trình truyền hình Game of Thrones mùa 7 của HBO đã bị tải lậu, xem trái phép hơn 1 tỷ lần, trong đó, tập 1 và tập 6 bị vi phạm nhiều nhất với gần 200 triệu lượt tải lậu và xem trái phép. Điều đó chứng minh cho lượng khán giả đông đảo mà series này thu hút và lượng doanh thu khổng lồ bị hao hụt nếu tất cả người xem đều trả phí.
Ngoài ra, dòng phim siêu anh hùng là thể loại phim bị tải lậu nhiều nhất. Theo một thống kê vào năm 2019, Avengers: Infinity War và Captain Marvel dẫn đầu trong danh sách này lần lượt với 5,29 triệu và 4,09 triệu lượt tải lậu.
Mỹ là quốc gia dẫn đầu với lượng người truy cập các web cung cấp phim trái phép
Trái với suy nghĩ của nhiều người, những quốc gia phát triển như Mỹ, Nga, Pháp vẫn luôn tồn đọng nhiều cá nhân, tổ chức lợi dụng kẽ hở trong vấn đề sở hữu bản quyền phim. Tổng số lượt truy cập web phim lậu mỗi năm ở Mỹ lên đến 17 tỷ, con số này là 14 tỷ ở Nga và 9 tỷ ở Ấn Độ.
Tại một quốc gia được áp đặt nhiều lệnh cấm lên phim lậu, Anh gây bất ngờ khi nằm trong top 10 danh sách trên. Trong khi đó, Trung Quốc luôn được ví như thị trường tiềm năng của dịch vụ này lại "trượt dốc" một cách đáng kể, chiếm vị trí thứ 18 trong bảng xếp hạng.
Ảnh hưởng của ngành công nghiệp phim lậu lên nền kinh tế thế giới
Mỗi năm, nhất là trong thời kì Covid-19, lượt truy cập các dịch vụ cung cấp phim ảnh không có bản quyền tăng lên theo cấp số nhân. Các trang web này thu hút xấp xỉ 230 tỷ lượt xem mỗi năm, trở thành miếng mồi ngon cho đội ngũ quản lý và các dịch vụ quảng cáo.
Cùng với đó là sự thất thoát doanh thu trực tiếp của nền công nghiệp điện ảnh trên toàn thế giới. Theo thống kê của Phòng Thương mại Hoa Kỳ, các nhà làm phim sẽ phải "hy sinh" từ 29 tỷ đến 71 tỷ USD doanh thu mỗi năm trước sự phát triển mạnh mẽ của phim lậu, con số này lên đến gần 229 tỷ USD nếu cộng thêm cả dịch vụ stream trái phép các chương trình thể thao.
Riêng tại Mỹ, một nghiên cứu chỉ ra rằng quốc gia này mất gần 29,2 tỷ USD mỗi năm vào tay những kẻ đứng sau các dịch vụ xem lậu.
Vụ kiện rầm rộ liên quan đến bản quyền phim có sự tham gia của Disney, Fox và Warner Bros
Vào tháng 6/2016, các hãng phim lớn bao gồm Disney, Fox và Warner Bros đã khởi tố dịch vụ VidAngel vì cung cấp hàng nghìn bộ phim bất hợp pháp tại Tòa án bang California. Cụ thể, VidAngel cho phép người xem mua phim với giá 20 đô và bán lại cho tổ chức này với giá 19 đô, nghĩa là họ chỉ mất 1 đô la để xem một bộ phim có bản quyền.
Bồi thẩm đoàn buộc VidAngel phải bồi thường 62 triệu USD thiệt hại cho 819 bộ phim bị ăn cắp nội dung, vi phạm luật bản quyền. Các studio đã bày tỏ sự hài lòng với phán quyết của tòa và xem đây là lời cảnh báo cho các công ty tìm kiếm lợi nhuận bằng sản phẩm sáng tạo của người khác.
Tuy nhiên, ông Neal Harmon, giám đốc điều hành VidAngel đã không đồng ý với phán quyết và vụ kiện bị kéo dài đến tận năm 2020. Cuối cùng, dịch vụ này đã đầu hàng trước công lý và giảm mức bồi thường xuống còn 9,9 triệu USD.
Hình phạt cho việc xem phim lậu
Các dịch vụ xem phim trả phí có mức giá cao, thu nhập thấp, sự thiếu quan tâm đến quyền sở hữu trí tuệ là những yếu tố chính yếu dẫn đến việc người dân vô tình hay cố ý vi phạm bản quyền. Chính phủ Ấn Độ đã giảm thuế dịch vụ, giảm giá vé xem phim để giải quyết nạn phát tán và xem phim lậu bất hợp pháp. Theo USA Today, vào tháng 8/2019, FBI đã buộc tội 8 người đàn ông với tội danh vi phạm bản quyền bằng cách sao chép và phát tán phim trên các website cá nhân.
Tại Việt Nam, một nam thanh niên 19 tuổi lợi dụng lúc rạp vắng khách để livestream phim Cô Ba Sài Gòn vào ngày 13/11 tại rạp Lotte Cinema ở TP Vũng Tàu đã bị truy cứu trách nhiệm cho hành vi sao chép bản ghi âm, ghi hình mà không được sự phép của chủ sở hữu. Chàng trai cho biết rằng mình không ý thức được hậu quả của hành động này và cảm thấy vô cùng hối hận.
Tạm kết
Mối nguy hại tiềm tàng mà các website phim lậu gây ra tại Việt Nam cũng như trên toàn thế giới là rất lớn và khó kiểm soát, gây tổn hại nặng nề về mặt doanh thu cho các nhà làm phim. Nhiều bộ phim chưa ra rạp đã bị phát tán với tốc độ chóng mặt trên các dịch vụ cung cấp phim ảnh sai quy định.
Để khắc phục tình trạng này, ngoài việc thắt chặt các điều luật liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ và quyền tác giả, người xem cần ý thức về trách nhiệm của bản thân để ủng hộ tinh hoa nghệ thuật thay vì dung túng cho mầm mống của những kẻ trục lợi từ nền công nghiệp điện ảnh.
Ngày 19-8, Cơ quan CSĐT Công an TP.HCM cho biết đang điều tra vụ án xâm phạm quyển tác giả, quyền liên quan theo quyết định khởi tố vụ án hình sự liên quan đến website: www.phimmoi.net. Các thông tin xoay quanh vụ việc được CineON liên tục cập nhật tại đây.
Nguồn: TH&PL