Thuật ngữ "Black Friday" đã biến đổi với nhiều ý nghĩa trong những năm qua.
Nhắc đến "Black Friday" hay còn gọi là "Thứ Sáu đen tối", mọi người có thể sẽ nghĩ đến đến những giao dịch giá hời và dấu ấn mua sắm. Tuy nhiên, lịch sử của ngày này thực chất lại không liên quan gì đến những điều đó. "Black Friday" vốn dĩ gắn liền với lòng tham, sự hỗn loạn và đầu cơ của người Mỹ, bắt nguồn với Thứ Sáu đen tối đầu tiên vào ngày 24/9/1869.
Nội dung liên quan
Quá trình phát triển của "Thứ Sáu đen tối"
"Black Friday" đầu tiên: Lòng tham và đầu cơ
Vào thời kỳ vàng son của Hoa Kỳ (Gilded Age), thời điểm ngay sau khi cuộc Nội chiến kết thúc và nền kinh tế Mỹ đang rơi vào tình trạng hỗn loạn, hai chuyên gia tài chính cơ hội có tên là Jay Gould và Jim Fisk đã tích trữ một lượng vàng lớn.
(Từ trên xuống dưới) Hai nhà tài chính cơ hội Jay Gould và Jim Fisk đã tích trữ một lượng vàng lớn nhằm thu lợi nhuận khổng lồ (Nguồn ảnh: Archive Photos/Getty Images)
Họ đã tích trữ nhiều vàng của quốc gia nhất có thể, nhằm khiến giá vàng tăng cao để có thể thu về khoản lợi nhuận khổng lồ. Theo History.com, kế hoạch của họ đã bước đầu thành công, hai chuyên gia này gửi 60 triệu USD vào ngân hàng sau khi họ mua rất nhiều vàng.
Jay Gould và Jim Fisk cũng gặp mặt và nói chuyện với anh rể của Tổng thống Grant, Abel Corbin, sử dụng mối quan hệ chính trị của mình để ngăn chính phủ tung vàng ra thị trường. Tuy nhiên, vào một ngày định mệnh của tháng 9/1869, Tổng thống Grant đã thay đổi quyết định. Ông đột ngột đưa hàng triệu đô la vàng vào lưu thông, khiến giá vàng lao dốc.
Điều này khiến kế hoạch của Gould và Fisk thất bại thảm hại, giá vàng lao dốc đã ảnh hưởng đến nhiều chuyên gia tài chính Phố Wall, khiến họ mất hàng triệu USD. Và rồi, ngày hôm đó được gọi là "Thứ Sáu đen tối".
Nội dung liên quan
"Black Friday" thứ hai: Hỗn loạn và quá khích
Black Friday tiếp theo được sử dụng rộng rãi là ở thành phố Philadelphia. Ngay cả trong những năm 1950, Philadelphia cũng đã phát cuồng vì thể thao.
Theo History.com, trước trận bóng đá giữa Quân đội và Hải quân vào thứ Bảy, người mua sắm đã tập trung trong thành phố, tạo ra nhiều đám đông, một vài người trong số họ đã xông vào và ăn cắp hàng hóa. Cảnh sát Philadelphia đã phải làm việc thêm ca để đối phó với đám đông quá khích, và ngày này được gọi với cái tên khét tiếng là "Thứ Sáu đen tối".
"Black Friday" hiện tại: Mua sắm và lợi nhuận cao
Kể từ đó, thuật ngữ này đã phát triển những ý nghĩa mới đối với các nhà bán lẻ.
Angeli Gianchandani, chuyên viên Tiếp thị thương hiệu tại trường Kinh doanh Pompea, Đại học New Haven, cho biết: "Thuật ngữ 'Black Friday' đã trở lại và đảm bảo rằng các nhà bán lẻ có thể kết thúc một năm với lợi nhuận cao (in the black), thay vì một năm thua lỗ (in the red)".
Tuy nhiên, khoảng thời gian từ Lễ Tạ ơn đến Giáng sinh luôn biểu thị cho việc mua sắm và tiêu xài hoang phí, ngay cả trong thời kỳ Đại khủng hoảng với nhiệm kỳ tổng thống Franklin Delano Roosevelt.
Bruce Forbes, tác giả cuốn "America's Favorite Holidays: Candid Histories", giải thích: "Những năm đầu tiên trong nhiệm kỳ tổng thống của ông ấy, Lễ Tạ ơn là thứ Năm cuối cùng của tháng 11". Thứ Sáu sau Lễ Tạ ơn, khi đó không được gọi là Thứ Sáu đen tối, đã được chỉ định là khởi đầu tự nhiên cho hoạt động mua sắm Giáng sinh.
Ông cũng cho biết thêm rằng sau một vài mùa đông khó khăn trước khi kết thúc thời kỳ Đại khủng hoảng, "Tổng thống Franklin Delano Roosevelt đã dời Lễ Tạ ơn từ thứ Năm tuần cuối cùng sang thứ Năm tuần kế cuối đầy áp lực, vì lý do kinh tế duy nhất là mở rộng mùa mua sắm Giáng sinh".
Với sự gia tăng của hoạt động mua sắm trực tuyến, vốn chỉ tăng mạnh do đại dịch, tham vọng ban đầu của vị tổng thống này có thể trở thành hiện thực.
Theo Gianchandani, khái niệm "Thứ Sáu đen tối đang" dần bị loại bỏ và được thay thế bằng "Tháng Mười một đen tối" vì các nhà bán lẻ hy vọng sẽ đạt được doanh số bán hàng trong suốt tháng 11 và bắt đầu quảng cáo ngày một sớm hơn vào mỗi năm.
Trên thực tế, khái niệm "Black Friday" ngày càng trở nên không còn phù hợp và phát triển theo thời gian, Gianchandani nói. Bà chỉ ra rằng với các công ty như Amazon, các nhà bán lẻ trực tuyến lớn có thể tạo ra nhu cầu mua sắm thông qua các sự kiện như Prime Day ngay cả vào giữa năm.
Thêm vào đó, các công cụ phân tích và tiếp thị phức tạp hơn cho phép các cửa hàng tiếp cận khách hàng chỉ với một vài cú nhấp chuột bất cứ thời điểm nào, bất kể đó có phải là Thứ Sáu Đen tối hay không.
Thuật ngữ "Black Friday" đã có nhiều biến đổi trong những năm qua, từ một kế hoạch đầu cơ vàng cho tới một sự hỗn loạn ở Philadelphia và rồi trở thành lợi ích cho các nhà bán lẻ. Khi công nghệ mua sắm ngày càng phát triển, không biết chừng "Thứ Sáu đen tối" có thể sẽ phát triển với một ý nghĩa mới trong tương lai.
Nguồn: TH&PL