Không dừng lại ở hương thơm ngất ngưởng của một phin cà phê, mà còn là sự đáp ứng nhu cầu về đời sống tinh thần của giới trẻ hiện nay.
Những thước phim Emily In Paris giúp bạn dễ dàng bắt gặp một Paris tráng lệ với ly rượu vang bên ánh đèn vàng cùng những nụ hôn ngọt ngào. Đến Itaewon Class, người ta lại dễ dàng có một cuộc gặp gỡ với chai rượu Soju, một xiên nướng bên lề đường. Ở Nhật lại là một nét văn hoá độc đáo khác với những buổi trà đạo cùng nhau đối kháng một bàn cờ vây,...
Vậy ở Việt Nam, bạn sẽ thấy gì? Nơi bạn đang sống, mỗi ngày đi qua góc quen thành phố, bạn thấy điều gì "quen thuộc" đến chán ngán? Tôi tin chắc dù bạn ở Sài Gòn, Hà Nội hay bất cứ nơi nào trên mảnh đất hình chữ S này thì cũng khó lòng quên được "cà phê". Những quán cà phê, mùi hương thoáng qua, vị đắng của giọt cà phê là mảng ký ức, là hiện tại vô cùng thân quen và nơi lưu giữ tập hợp đủ đầy khoảnh khắc, câu chuyện của thị dân Việt.
Cà phê như trở thành "linh hồn" của mỗi người dân Việt, là hương vị của niềm tự hào, nét văn hoá riêng biệt đến sự chuyển mình đổi thay của từng thế hệ. Những quán cà phê như những chứng nhân của lịch sử, nhìn nhận sự phát triển của hạt cà phê Việt. Và giờ đây, thế hệ 2000 đang từng ngày đổi màu cho nét văn hoá rất Việt Nam này khi tìm đến những quán cà phê ẩn nấp trong những căn chung cư cũ.
Những ngày bình thường mới dần trở lại, sau kỳ nghỉ Tết Nguyên Đán nhu cầu cà phê cũng trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. Nếu không thể đi chơi xa ngày đầu năm, gặp mặt bạn bè tại các quán cà phê trong nội thành cũng là một hoạt động khá thú vị. Vì vậy các quán cà phê chung cư cũng trở thành điểm hẹn vô cùng lý tưởng cho các Gen Z.
Theo dấu chân người Pháp, cà phê du nhập vào xứ Đông Dương, vào Việt Nam một cách tự nhiên. Từ xu hướng rồi dần trở thành một nét văn hoá riêng biệt, hạt cà phê Việt, quán cà phê Việt của con người Việt. Nhắc đến cà phê, là nhắc đến một người bạn thân quen với mọi tầng lớp, từ thành phố lớn đến những ngóc ngách của xứ "An Nam". Văn hoá cà phê hình thành một cách mộc mạc, đi sâu vào đời sống hằng ngày, len lỏi qua từng con đường. Từ đầu hẻm đến cuối ngõ, quán cà phê cứ thế mà mọc lên khắp nơi.
Mỗi góc đường Sài Gòn không khó để bạn bắt gặp muôn kiểu hình thức cà phê khác nhau. Những người lao động gần gũi với ly cà phê đen đá, ly bạc xỉu mười lăm ngàn cùng cái ghế nhựa ngồi ngắm nhìn đường xá dòng người đi qua, những người thành đạt bước xuống xe hơi sang trọng bước vào chuỗi cà phê thương hiệu, có người vội vã vì trễ giờ làm lại chọn một ly cà phê "take away"...Người già đọc báo, người trẻ lướt điện thoại, làm việc với máy tính xách tay, hoặc nói chuyện huyên náo và bên cạnh thường là cốc cà phê.
Rồi dần dà phát triển, những thương hiệu cà phê Việt lần lượt ra đời, đua nhau trên đường chạy khẳng định "hương vị" cà phê nước nhà bằng nhiều hình thức khác nhau. Lần lượt đánh dấu tên tuổi như ông lớn Trung Nguyên, chuỗi The Coffee House, Là Việt, Highlands,... Sự lấn sân của cà phê quốc tế cũng đã một kỉ niệm khó phai trong dòng chảy văn hoá cà phê Việt khi có sự xuất hiện của Starbucks.
Năm 2013, Starbucks chính thức có mặt tại Việt Nam, cửa hàng đầu tiên nằm ở một vị trí vô cùng đắt địa ngay trục đường chính của Ngã sáu Phù Đổng. Hàng loạt bài báo về việc người dân "đội nắng" xếp hàng chỉ để mua được ly cà phê Starbucks có giá tận 85.000 - 150.000 đồng. Đây là những điều thân quen của thế hệ Y, M đã qua vậy Gen Z thời nay thì sao?
Gen Z tìm đến quán, đến hương vị cà phê nhưng có phần khó chiều chuộng hơn so với thế hệ trước. Họ đang đòi hỏi nhiều hơn một ly cà phê đơn thuần. Không dừng lại ở hương thơm ngất ngưởng của một phin cà phê, mà còn là sự đáp ứng nhu cầu về đời sống tinh thần của giới trẻ hiện nay. Người ta sẽ tìm đến Darkroom để bàn nhau "film đã lên giá", "cuộn này ra màu như nào" và cả những bất ngờ về film. Một bộ phận thanh thiếu niên Hà Nội sẽ lại thích đến Đinh vì nhạc Rock, rồi người ta ghé Yên vì hương vị ly SaPa,...
Mỗi góc quán được Gen Z lui đến là những cung bậc cảm xúc, là "chiếc view" đắt giá để cho ra đời những bức ảnh đẹp. Không chỉ chọn một nơi để ngồi thư giãn, Gen Z khó tính hơn khi tìm kiếm ở một quán cà phê "lifestyle" hợp gout, hay thiết kế, cách bày trí lạ mắt mà chưa ai từng làm,... Chính sự khó tính đó khiến nhiều người không ngại tìm đến nơi "ẩn náu" của những quán cà phê nằm sâu trong hẻm nhỏ và coi đó là một trải nghiệm thú vị.
Những năm gần đây, các quán cà phê ở chung cư trở nên được ưa chuộng, "đám" thanh niên trẻ tuổi ào ạt tìm đến. Mỗi quán phong cách khác nhau, định vị mình theo một phân khúc khách hàng riêng và lựa chọn gout khách nhất định. Các quán cà phê chung cư cũ để lại trong lòng người trẻ Sài Gòn những dấu ấn khó phai.
"Ẩn náu" trong các chung cư lâu đời, những tiệm cà phê này dường như nằm ngoài nhịp sống hối hả, đứng bên lề sự ồn ào đặc trưng của Sài Gòn. Cà phê chung cư cũ chỉ vỏn vẹn hai mươi mét vuông, được trang trí nhiều phong cách, chủ đề khác nhau. Không bảng hiệu lấp lánh, không quảng cáo, không khai trương rầm rộ, và chỉ những ai muốn biết mới có thể tìm được đường đến nơi sau mớ lô lốc, nhiều xẹt.
Bản Cà Phê, Hoàng Thị, She Cafe, Zeraffe,... cứ thế lần lượt ra đời. Tất cả như một trạm dừng chân để người ta vùi mình sau một ngày mệt mỏi, ngắm nhìn sự điềm tĩnh của thành phố, và phút giây được là mình trong không gian quán. Mỗi một quán sẽ có nét riêng độc lạ để níu chân khách, những quy định rườm rà, yêu cầu "khó chịu" nhưng người trẻ xem đó là niềm vui, điểm dừng chân lý tưởng.
Mơ Đi Hội lặng lẽ một góc tầng bốn, yên ắng nép mình giữa chung cư cũ Nguyễn Trãi (Quận 1). Đến đây nhâm nhi một tách cà phê, khách phải lách mình qua con đường nhỏ, men theo những bậc thang dốc, đường tối om mà ai cũng phải cẩn thận kẻo ngã vì chật hẹp. Khách ghé quán sẽ tranh nhau góc kế cửa sổ để nhìn thấy nhà thờ phía đối diện, để nhìn ngắm một cung đường náo nhiệt người qua, nơi ánh sáng chiếu vào đẹp cả một góc quán.
Khó tìm, khó đi nhưng nơi đây thu hút người trẻ lui đến vì nét riêng đặc trưng, một góc quán được trải chiếu, một gian hàng quà bánh tuổi thơ, và cách bày trí nhành mai cây quất vào dịp tết,... Mơ Đi Hội như tái hiện một Việt Nam rất truyền thống giữa lòng thành phố hiện đại. Quán níu chân người trẻ vì sự gần gũi quê nhà, gửi chút lưu luyến cho khách thập phương bởi không gian thuần Việt.
Có đám người trẻ khác lại thích lui đến Nhà Phạm, nằm gọn ở cuối block D chung cư trên con đường Lê Văn Duyệt. Lui đến quán, người ta nhâm nhi ly cà phê sữa cách điệu với bánh flan, ly cà phê trứng,... rồi lại kể nhau nghe về cuộc sống sinh viên xa nhà, về mớ deadline còn đang dở dang. Một góc tối thu mình để người trẻ được vẫy vùng, tự tại, thoải mái khoe những cá tính riêng biệt. Đó là nơi trú ngụ của đám Gen Z thời nay, nhìn quanh quán ai cũng chất với màu tóc tươi tắn, chiếc khuyên trên tai và có cả những gói thuốc lá.
Người Tám Chuyện House để lại trong người trẻ nhiều sự tò mò. Nằm ở một vị trí dễ tìm giữa trung tâm thành phố - chung cư 26 Lý Tự Trọng, nơi nổi tiếng với khách thập phương đến Sài Gòn. Nhưng Người Tám Chuyện House lại gây ấn tượng bởi những quy định có 1-0-2 của quán. Để được ngồi vào quán, bạn phải hẹn lịch trước, phải học cách tôn trọng người dân, mà nói vui là "đi nhẹ nói khẽ và cười duyên".
Chủ quán Người Tám Chuyện House cũng từng trăn trở với hình thức kinh doanh quán cà phê "kén cá chọn canh" này: "Những lần mình chia sẻ câu chuyện mở quán với loại hình booking và phục vụ mỗi ngày chưa tới 25 khách với bao nhiêu là nguyên tắc phải đáp ứng cho cuộc chơi này, ai cũng ngao ngán, có người cười trừ vì bài toán doanh thu khó nuốt, nhưng thật may vì còn trẻ và có cái đầu trẻ".
Cuộc sống ngày càng hiện đại, hạt cà phê từ nhiều quốc gia du nhập vào Việt Nam ngày càng mạnh mẽ. Nhiều người lại quen dần việc uống cà phê bằng sự tiện lợi và đa dạng của cà phê gói, cà phê hòa tan, cà phê mocha, latte hay cappuccino…
Những tưởng văn hóa cà phê riêng biệt của Việt Nam sẽ bị "nhấn chìm" trong cơn đổ bộ của các thương hiệu cà phê quốc tế. Nhưng giờ đây, văn hóa cà phê còn được hiện rõ qua không gian quán xá, nét lạ mắt được bài trí độc đáo. Mở quán cà phê với số tiền ít ỏi, những "ông chủ, bà chủ" trẻ tuổi tự tay đi nhặt từng món đồ cũ, thậm chí đồ phế thải để tạo nên "gout" riêng cho quán, đột phá trong từng mét vuông chung cư.
Khác với những câu chuyện miệt mài đi tìm sự thú vị của hạt cà phê, thay đổi con đường làm cà phê Việt suốt trăm năm qua của những người anh lớn trong ngành cà phê, những chuỗi thương hiệu đã có tiếng vang xa, văn hoá cà phê của Gen Z lại được kể theo một cách độc đáo riêng. Biến tấu nó một cách khác biệt, không còn là những quy chuẩn được đặt ra được lặp đi lặp lại ở nhiều chi nhánh, không khuôn mẫu theo một concept nhất định là điều mà chúng ta dễ dàng thấy được ở một quán cà phê chung cư.
Người trẻ làm cà phê từ câu chuyện của chính mình, tên quán được đặt theo kỉ niệm, mọi thứ như nỗ lực gìn giữ ký ức còn sót lại trong cuộc sống hiện đại. Mọi thứ không còn dừng lại ở hạt cà phê mà còn là sự tiếp nối các thế hệ và nỗ lực giữ lại miền ký ức nơi đô thị.
Nhắc đến đây, Chung cư 42 Nguyễn Huệ đã trở thành một trong những biểu tượng du lịch, là địa điểm nhất định phải đến của mỗi du khách quốc tế khi tới TP. HCM. National Geographic - một kênh truyền hình nổi tiếng của Mỹ đã từng ví nơi đây như một "sản vật" của Sài Gòn, thiên đường của những quán cà phê. Ngược dòng quá khứ, không thể nào không kể đến Cộng cà phê, cửa hàng nhỏ đầu tiên trên con phố Triệu Việt Vương với chuyến hành trình lan toả những câu chuyện Việt đến nhiều vùng đất mới. Giờ đây, câu chuyện về đôi dép cao su, chiếc máy bay thép, bộ bàn ghế chăn công xanh đỏ, món nước sấu, bột sắn, ly cà phê sữa đá đã "xuất ngoại" đến tận Malaysia, Hàn Quốc,.....
Và rải rác khắp Sài Gòn vẫn còn rất nhiều quán cà phê đình đám khác, sở hữu kênh social hàng trăm nghìn lượt yêu thích, xuất hiện trên tạp chí danh giá. Chẳng biết từ bao giờ mà cà phê chung cư đã trở thành nét đặc trưng riêng biệt khi nhắc đến cà phê Việt, những câu chuyện quán xá, những ước mơ của người trẻ đã vươn tầm quốc tế.
Cà phê của người Việt khác lạ, văn hoá cà phê thuần khiết, những quán cà phê ở nơi đây cũng đầy bí ẩn, luôn làm tò mò những vị khách phương xa, bạn bè quốc tế. Quán cà phê chung cư cũ đang dần đánh dấu vị trí của mình trong thời đại mới. Người trẻ không ngừng thể hiện niềm tự hào dân tộc mà không theo một lối mòn nào cả. Tất cả như mạch sống ngầm được đô thị ôm vào lòng qua bao thập kỷ rồi dần hình thành dòng chảy văn hoá cà phê Việt.
Nguồn: TH&PL