Tuần qua, họa sĩ Đào Anh Thơ, nghệ danh là CAT, đã khai mạc triển lãm cá nhân "MetaReverse" - Tái sinh của mình tại Lunet Art Galerie, Hà Nội.
Triển lãm bao gồm 17 tranh sơn mài khổ lớn (kích thước 168 cm x 120 cm), 17 bức phác thảo bằng bút bi trên giấy, 6 bài thơ và 6 bài hát do cô sáng tác.
CAT là con gái của cặp nghệ sĩ nối tiếng Đào Anh Khánh - Bùi Mai Hiên, cặp nghệ sĩ thành danh với những tác phẩm hội họa và trình diễn đương đại. Tuy là con nhà nghệ sĩ, nhưng CAT lại không hề học hội họa chính quy, mà cô học chuyên ngành kinh tế và nhiều năm làm trong ngành tài chính ở nước ngoài. 3 năm gần đây cô mới bắt đầu vẽ, và gây bất ngờ với triển lãm đầu tiên MetaReverse.
Triển lãm MetaReverse đã gây chú ý tới truyền thông. Nhiều tờ báo đăng thông tin trong tuần trước khai mạc. Điều này gây tò mò với giới họa sĩ trong ngành hội họa.
Tại ngày khai mạc, triển lãm nhận được nhận xét rất tích cực của những họa sĩ nổi tiếng như PGS. NGND Lê Anh Vân hay nhà nghiên cứu mỹ thuật Trang Thanh Hiền, Họa sĩ, TS mỹ học, nhà phê bình mỹ thuật Thế Hùng và nhiều chuyên gia khác.
Bước vào, điều đầu tiên gây ấn tượng là sự chỉn chu, chuyên nghiệp của không gian triển lãm. Tuy làm trong một căn biệt thự cũ nhỏ, không gian triển lãm bị chia thành nhiều tầng với nhiều phòng nhỏ, nhưng Lunet Art Galerie sắp đặt rất hiện đại và chuyên nghiệp.
Những tác phẩm sơn mài, thơ và các phác thảo bút bi trên giấy được phân bố đồng đều và hài hòa, có tính nhịp điệu với những bức sơn mài khổ lớn đan xen với những bài thơ, và những bức ký họa bút bi được đặt phía trong ở những nơi phù hợp.
Những vị trí treo các tác phẩm thơ được trang trí với những chậu hoa nhỏ, nhẹ nhàng và tinh tế. Đèn rọi tranh cũng được lắp đặt đầy đủ và điều chỉnh rất cẩn thận (đây là chi tiết mà không nhiều không gian triển lãm làm được).
Về tác phẩm, những bức tranh sơn mài trừu khổ lớn mang nội dung chính của triển lãm đủ gây ấn tượng tốt với cá nhân tôi.
Tranh sơn mài vốn thường phải vẽ nhiều lớp với thời gian đợi khô rất lâu, nên thường sẽ cần hoạ sĩ vẽ chậm và tỉ mỉ, nhưng ở đây tác giả lại vẽ theo lối vẽ nhanh với những bức tranh trừu tượng với nội dung bay bổng theo cảm xúc, có phần tùy hứng.
Những bức tranh sơn mài trừu khổ lớn mang nội dung chính của triển lãm đủ gây ấn tượng tốt.
Trường phái tranh trừu tượng thường không cố gắng mô tả nội dung, hay thông điệp cụ thể nào đó, nên người xem không nhận ra được hoạ sĩ đang vẽ gì, mà tác giả thường thể hiện cảm xúc hay những ẩn ức của bản thân thông qua những đường nét và màu sắc trong tranh.
Vì thế, nội dung chính của các tác phẩm này nằm ở cảm xúc và tinh thần của tác giả, bộc lộ qua đường nét, hình mảng, màu sắc và các biểu tượng đặc trưng.
Mặc dù những bức tranh được đặt tên cụ thể với những lời dẫn khá dài, nhưng tôi chỉ muốn tập trung vào phong cách, kỹ thuật, lối vẽ, cảm xúc và các biểu tượng mà tác giả sử dụng, mà không muốn đi sâu vào tìm hiểu nội dung của từng bức tranh, vì ở tranh trừu tượng, như đã nói ở trên, nội dung và thông điệp thường không rõ ràng.
17 bức tranh là 17 sắc thái của thế giới nội tâm với những biểu tượng phong phú trong một bố cục đủ chặt chẽ.
Tranh được vẽ khá "chuyên nghiệp" với các lớp màu và cách xử lý chất liệu sơn mài khá "có nghề". Ngoài những kỹ thuật kinh điển của sơn mài truyền thống như vẽ => mài => đánh bóng, họa sĩ đã thoải mái sử dụng những kỹ thuật hiện đại như đắp nổi, vẽ sơn sống (không mài, không đánh bóng), với những màu sắc rực rỡ hiện đại, tổng thể màu sắc nhìn khá dễ chịu.
Những sắc màu khá “rực” như đỏ, xanh lam, xanh lục, cam, vàng, đen trộn với nhau vừa đủ để người xem cảm thấy thoải mái, không bị chói, gắt do các tông màu mạnh lấn át.
Được biết, trong 3 năm, cô đã vẽ gần 190 bức sơn mài cỡ lớn. Đây là con số rất ấn tượng không riêng gì với người mới vẽ, mà với cả họa sĩ chuyên nghiệp lâu năm.
Bình thường, một họa sĩ sơn mài chuyên nghiệp vẽ một bức tranh khổ lớn mất 2-3 tháng. Một năm vẽ tầm 3-4 bức sơn mài cỡ lớn đã là nhiều rồi. Điều này chứng tỏ năng lượng sáng tạo của CAT rất dồi dào, một tín hiệu tốt với họa sĩ mới vào nghề như cô.
Phong cách vẽ mang hơi hướm đồ họa, như đường nét mạnh, các hình mảng độc lập không chồng lấn lên nhau, màu bão hòa và thiên về tính trang trí, với nhiều biểu tượng khuôn mặt, đầu rắn, chim lạc, hoa sen, v.v. trộn vào nhau thành tổng thể vừa hỗn loạn, vừa hài hòa.
Lối vẽ đồ họa mang thiên hướng trang trí.
Thật khó để nhận định những biểu tượng này mang ý nghĩa cụ thể là gì, vì mỗi biểu tượng lại mang một ý nghĩa khác nhau đối với chính nghệ sĩ. Nhưng có cảm giác mối quan tâm của họa sĩ khá rộng với những biểu tượng đa nghĩa và không thống nhất.
Xuất hiện phổ biến nhất là những gương mặt (thường là không biểu cảm), rồi đến nhưng con mắt nằm rải rác, cánh chim với những sợi lông vũ, những hoa văn hình xoắn ốc và nhiều hình ảnh mang tính biểu tượng khác nữa.
Những nét vẽ khá thoải mái với những nét vẽ nhanh, dứt khoát, điều này hiếm thấy ở tranh sơn mài truyền thống, khi mà các họa sĩ sơn mài truyền thống thường đề cao tính chỉn chu, cẩn thận, chậm rãi và tỉ mỉ.
Có lẽ họa sĩ nên chắt lọc hơn các chi tiết. Quá nhiều biểu tượng lặp đi lặp lại trong nhiều bức tranh cỡ lớn phần nào gây hoang mang cho người xem.
Ngoài ra, có thể vì cô vẽ quá nhiều bức tranh trong khoảng thời gian ngắn, nên các bức sơn mài này trông hao hao như nhau, về tông màu, về các biểu tượng trong tranh, về đường nét, và những mảng hình.
Những gương mặt xuất hiện khắp nơi
Những con mắt rải rác khắp các bức tranh.
Những màu đỏ, xanh lá, lam, vàng, cam xuất hiện ở tất cả các bức tranh. Những gương mặt, con mắt cũng xuất hiện khắp nơi. Những đường nét cong gần giống nhau ở tất cả các bức tranh.
Thường lỗi này xuất hiện ở những họa sĩ mới vào nghề muốn thử sức với tranh cỡ lớn (và CAT không phải là ngoại lệ).
Hi vọng ở những triển lãm tiếp theo, CAT sẽ tiến bộ với những biểu tượng, đường nét, hình mảng linh hoạt và phong phú hơn
Thú vị nhất trong triển lãm này có lẽ là những bản ký họa của họa sĩ. Tuy mang âm hưởng của tranh đồ họa, nhưng những đường cong quyện vào nhau tạo nên những bức tranh rất mềm mại, tình cảm.
Thú vị nhất trong triển lãm này có lẽ là những bản ký họa của họa sĩ.
Với cỡ tranh nhỏ khổ A3 ít đất diễn, thì các biểu tượng lại được chắt lọc hơn. Những hình ảnh gương mặt người, mặt mèo, đôi mắt, đầu rắn, v.v. xuất hiện đủ ít ở những vị trí phù hợp, vừa đủ để mang lại thông điệp về ý tưởng và thẩm mỹ.
Tuy tranh cỡ nhỏ hơn nhiều (so với tranh sơn mài của cô) và những chi tiết trong tranh đương nhiên cũng ít hơn, nhưng những bức ký họa này lại níu chân tôi ngắm lâu hơn.
Thật khó để phân tích một cách mạch lạc, rõ ràng với những bức tranh mang xu hướng trang trí như thế này, nhưng nó mang lại cho tôi một cảm giác say sưa của họa sĩ với từng nét vẽ. Những đường nét mạch lạc, dứt khoát và liên tục bộc lộ một tinh thần mạnh mẽ và dồi dào năng lượng.
Vẫn những hình ảnh khuôn mặt, đầu rắn, bông hoa, hay những chi tiết xoắn ốc như các bức sơn mài, chỉ với màu bút bi đơn sắc trên giấy, những bức phác thảo này lại có vẻ giản dị và sống động hơn.
Nhìn chung, những bức tranh trong triển lãm tuy chưa thể bộc lộ rõ ràng cảm xúc và tinh thần của tác giả, nhưng cũng gây được cảm giác cô là người khá thú vị, mạnh mẽ và quyết đoán. Ngoài ra, triển lãm đầu tay này cũng phần nào định hình được phong cách của hoạ sĩ trong tương lai.
Với triển lãm cá nhân đầu tiên, những gì CAT làm được là quá nhiều, với một tinh thần quyết liệt và năng lượng dồi dào.
Bước chân ra về, chính tôi cũng ngạc nhiên thiện cảm của bản thân với triển lãm. Có lẽ vì CAT chỉ mới học vẽ 3 năm?
Không thể chối bỏ yếu tố "con nhà nòi" với cô họa sĩ này, khi lối vẽ, đường nét rất mạnh dạn và có phần điêu luyện. Điều này khó có thể đạt được với những người học vẽ vài năm.
Tôi nghĩ điều khó khăn của CAT không phải vượt qua bản thân để vươn lên, mà cô phải vượt qua cái bóng quá lớn của danh tiếng bố mẹ mình.
Nguồn: TH&PL