Thần đồng Sử học Phước Vinh: 'Không thể sống với đam mê bằng một cái bụng đói'

Cuộc sống xung quanh em có chút thay đổi và được mọi người chú ý nhiều hơn. Những thành tựu đã đạt được đã tạo ra một số cơ hội nhưng đi kèm với đó cũng là trách nhiệm.

Hiện tại, mục tiêu của em vẫn là cố gắng hoàn thiện bản thân để sẵn sàng cho tương lai sau này, đồng thời cố gắng tận hưởng và làm điều mình thích khi thời gian vẫn còn cho phép.

Khác với các môn như Lí, Hoá, Sinh thì Lịch Sử là một môn học gắn liền với bản sắc và văn hoá của dân tộc. Thay vì mạnh tay cải cách, hay thậm chí là làm một cuộc cách mạng về cách dạy học, chương trình học và tư duy tiếp cận, thì Bộ lại đưa ra phương án cho làm môn tự chọn.

Nhìn sang các nước đồng văn Đông Á như Trung Quốc, Hàn Quốc hay Nhật Bản, thậm chí cả những quốc gia bên kia bán cầu như Mĩ thì lịch sử cũng là một môn bắt buộc suốt chương trình giáo dục 12 năm. Nước Anh đã từng thay đổi cách tiếp cận môn Lịch Sử từ năm 1972, nay cũng phải quay lại dạy Sử theo cách truyền thống trong khoảng 10 năm trở lại. 

Theo em thấy, hiện nay, khi tương tác giữa môn học Lịch Sử - học sinh vẫn còn trong tình trạng báo động ở nhiều khía cạnh, việc đưa Sử trở thành môn tự chọn có thể sẽ là một bước lùi lớn của giáo dục Việt Nam.

Sử về cơ bản không thể so bì được với những môn Lí, Hóa, Sinh, Toán về cơ hội mang lại thành công và tiền tài trong xã hội ngày nay. Vì vậy nếu đưa Sử trở thành môn tự chọn thì đây có thể là một bước "xóa sổ" môn học này và những nội dung, kiến thức của nó trong cộng đồng.

Với cá nhân em, một sự thay đổi mạnh mẽ và sâu rộng cần được thực hiện để cải thiện chất lượng chương trình học nói riêng và tình trạng trì trệ, thoái hóa của ngành giáo dục nói chung.

Riêng đối với môn Sử, em vẫn còn nhớ một câu nói rất hay trong chương trình Trường Teen: "Học sinh chỉ chán học Lịch sử trên trường chứ không học sinh nào chán lịch sử dân tộc".

Từ đó, em thấy việc thay đổi tư duy tiếp cận, cách dạy và chương trình, đồng thời tích cực vận động đưa lịch sử lên phim ảnh theo một hướng phù hợp với xã hội hiện đại có lẽ là một giải pháp khả thi để các bạn học sinh không còn chán học sử nữa.

Lịch sử đúng là một môn học khó. Nhưng riêng đối với em thì lịch sử còn là niềm đam mê, vì vậy sẽ có nhiều phần và nhiều nội dung dễ học hơn so với các bạn khác. 

Thật ra thì ngay từ đầu, em cũng chỉ “tình cờ” tiếp cận môn Lịch Sử khi mới 6, 7 tuổi. Đó là một quãng thời gian đôi khi trở nên vô vị vì "không có việc để làm", vậy nên em đọc Sử đơn giản như một công cụ để “giết thời gian”.

Vì Lịch Sử có rất nhiều “câu chuyện”, và em rất thích đọc truyện, nên đó là lý do mà môn học này trở nên cuốn hút với em. 

Phần lớn kiến thức lịch sử của em có được là nhờ đam mê và động lực tìm hiểu, khám phá mà ra. Sắp xếp các sự kiện, nội dung theo những nhóm như thời gian và địa điểm xảy ra cũng là một cách để em đơn giản hóa việc ghi nhớ. Trong những trường hợp đặc biệt thì Short Memory cũng là một giải pháp cho việc ghi nhớ cấp tốc. 

Về cơ bản, đó là tư duy tiếp cận của các bậc làm giáo dục, là cách dạy và chương trình dạy. Tư duy tiếp cận của một thế hệ sinh ra và lớn lên trong điều kiện khó khăn, khi mà tư tưởng “học vẹt” (phương pháp học đã được chứng minh là sai lầm về lâu dài) vô cùng phổ biến.

Cách dạy khô khan, hiếm khi vượt ngoài giáo trình, còn chương trình giáo dục vẫn còn nhiều ảnh hưởng từ chính trị, định hướng một chiều không tạo ra đủ không gian để các bạn có thể “hoạt động”, “tranh luận”. Thay vào đó phần lớn chỉ có thể thụ động tiếp thu.

Thực sự thì ở một vị trí như em, rất khó có thể nghĩ ra một “cách” để giúp số đông yêu thích môn học này, vì với em Lịch Sử là đam mê cá nhân. Bộ nên “chiều lòng” dư luận trong việc làm “cách mạng” ngành giáo dục, thay đổi toàn diện từ tư duy tiếp cận cho đến cách dạy và chương trình học, vì đó là thứ mà nhiều người đã thúc đẩy và đòi hỏi trong suốt những năm qua. Nhưng vì chưa được thực hiện nên vẫn không thể biết được đó có phải là phương án đúng đắn hay không. 

Đưa Lịch Sử đến giới trẻ theo những hình thức gần gũi, sống động, mới mẻ đương nhiên là một điều tốt. Chỉ có điều cần phải lưu ý rằng vẫn có những phần nội dung có thể bị ảnh hưởng từ cảm quan của người truyền đạt. Việc có chính kiến, cách nhìn nhận riêng về những sự kiện lịch sử là một điều vô cùng quan trọng.

Phim ảnh và âm nhạc cũng là một cách để trau dồi kiến thức về lịch sử. Tất nhiên chúng ta vẫn nên đối chiếu một số chi tiết trong sản phẩm nghệ thuật để so với chính sử vì không ít trường hợp tình tiết thay đổi để phù hợp với mục đích của những tác phẩm ấy. Hoặc đơn giản là để dễ tiếp cận hơn so với giới trẻ. Nếu như không tự tìm tòi lại thì kiến thức sẽ dễ bị sai lệch. 

Một yếu tố quan trọng để nhớ lâu, học và có ấn tượng tốt với lịch sử là tìm hiểu trên tinh thần tự nguyện. Ai cũng có thể vào các hội nhóm lịch sử hay tự mình tra cứu trên google, các trang web, đọc báo tiếng việt hay ngoại ngữ và cũng chẳng có ai hay luật nào có thể ép buộc họ phải hoặc không được làm điều ấy. Chọn và tìm hiểu theo cách thức của riêng mình, làm sao để bản thân cảm thấy thoải mái, theo em vậy là đủ rồi. 

Tất nhiên sẽ có một số yếu tố ảnh hưởng đến những kiến thức trên mạng xã hội, và chuyện nó nguy hiểm hay không còn tùy vào hoàn cảnh và suy nghĩ của từng cá nhân. Tốt nhất mọi người nên đối chứng các nguồn tài liệu đa chiều để rút ra được kết luận riêng cho bản thân mình về những nội dung, sự kiện lịch sử mà mình vừa được biết.

Có thể em sẽ chọn một ngành liên quan đến kinh tế - tài chính, hoặc cũng có thể là những ngành nghề khác. Việc có hay không liên quan đến lịch sử sẽ còn phụ thuộc vào quá trình em xem xét lại để đưa ra quyết định cuối cùng và sự chuyển biến của xã hội.

Trong cuộc sống, không phải lúc nào mọi chuyện cũng như ý muốn. Một cuộc sống ổn định là ưu tiên cao nhất đối với em. Không thể sống với đam mê bằng một cái bụng đói.