Ocean Vương - một thiên tài người gốc Việt trên đất Mỹ được ngợi ca như một "biến cố văn chương" của thời đại. Tạp chí Foreign Policy bình chọn Ocean Vuong là 1 trong 100 nhà tư tưởng hàng đầu của nhân loại (2016).
Ocean Vương - một người Mỹ gốc Việt (quê mẹ ở Gò Công, Tiền Giang) hiện đang sinh sống và làm việc tại Mỹ. Nhà thơ này sinh năm 1988, cuối năm 2021 anh vừa được trao giải thưởng văn chương danh giá của Mỹ trị giá $625.000 (tương đương 14.185.937.500 đồng). Anh được người Mỹ đánh giá là thiên tài văn chương mới của nước Mỹ.
Quỹ MacArthur cho biết, họ trao giải thưởng cho Ocean Vuong vì anh "kết hợp truyền thống dân gian với những thử nghiệm ngôn ngữ trong các tác phẩm". Khi ấy, Vuong vừa tròn 30 tuổi và là một trong hai người trẻ nhất thuộc danh sách nhân tài của nước Mỹ.
"Biến cố văn chương" năm 2019 được tạo ra bởi Ocean Vương
Tờ NewYorker nhận định rằng, rất ít nhà văn trong những năm gần đây đã đi vào từ điển văn hóa đại chúng một cách khéo như Ocean Vương. Sau khi xuất bản cuốn sách bán chạy nhất trên New York Times của mình là (Trên Trái Đất, Chúng Ta Một Thoáng Huy Hoàng) vào năm 2019, nhà thơ/ tiểu thuyết gia 33 tuổi đã xuất hiện trên PBS, Vice và Late Night cùng với Seth Adam Meyers - là một nam diễn viên, biên kịch, MC, nghệ sĩ hài nổi tiếng tại Mỹ.
Tác phẩm đầu tay này được dịch ra 30 thứ tiếng kể cả tiếng Việt, quyển tiểu thuyết được báo New York Times cho là "biến cố văn chương" của năm 2019, và nằm trong danh sách best sellers trong 6 tuần liên tiếp. Phần lớn những lời khen ngợi gần đây xoay quanh cuốn tiểu thuyết này cũng làm dấy lên mối quan tâm rộng rãi hơn đến những bài thơ đã từng đoạt giải của Ocean Vương.
"Liên tục và trôi chảy giữa nỗi nhớ, sự thú nhận và phép ẩn dụ sâu sắc, Ocean Vương đã nhanh chóng tạo dựng nên thương hiệu của bản thân, như một lực lượng văn học đang phát triển cho một thế hệ nhà văn và độc giả mới" - Tờ NewYorker nhận xét.
Khi đang theo học tại trường Cao đẳng Brooklyn ở Mỹ vào năm 2010, nam nhà thơ đã phát hành tập thơ đầu tiên của mình, "Burnings", một tập thơ tự sự về lịch sử gia đình của mình. Sinh năm 1988, Ocean Vương được nuôi dưỡng trong bóng tối của Chiến tranh Việt Nam và những tổn thương mà gia đình anh phải trải qua. Với tập thơ "Burnings", anh đã dệt nên những câu chuyện cùng với trải nghiệm của chính mình khi còn là một người đồng tính nam đang ở tuổi trưởng thành. Năm 17 tuổi, lần đầu tiên anh thổ lộ với mẹ và được bà chấp nhận.
Thành công nhất là tập thơ thứ 3, Night sky with exit wounds (Trời đêm những vết thương xuyên thấu) mang về cho anh nhiều lời khen tặng từ Poets House, Quỹ Elizabeth George, Quỹ Civitella Ranieri, Quỹ nghệ thuật Saltonstall, Hiệp hội Nhà thơ Mỹ… cùng hàng loạt giải thưởng như: Whiting Award 2016, Thom Gunn Award 2017, Felix Dennis cho tập thơ đầu tay xuất sắc nhất năm 2017 và Forward Prizes 2017; đồng thời lọt vào vòng chung khảo giải Kate Tufts Discovery và giải văn chương Lambda.
Vấn đề
Ocean Vuong là người sửa lại ngôn ngữ tiếng Anh.
New Yorker bình luận
Từng bị thầy giáo nghĩ là đạo văn khi làm thơ quá hay
Ocean Vương đi học mẫu giáo hồi 5 tuổi, những mãi đến năm 11 tuổi anh mới đọc và hiểu được tiếng Anh một cách thành thạo. Sau đó anh thường đi thư viện và miệt mài trong sách vở. Ocean Vương từng chia sẻ nghe băng bài diễn văn của mục sư Martin Luther King Jr "I have the dream" thì em bắt đầu có mộng lớn của riêng mình.
"Chú bé cô đơn, bị hiếp đáp trên xe bus, trên đường đi học, tìm an ủi trong sách vở, bắt đầu làm thơ. Thầy giáo nghĩ là em đạo văn, ông không thể tưởng tượng một đứa học trò nghèo, xuất thân từ gia đình mù chữ, phát âm chữ THE cũng ngọng thì làm sao có thể làm thơ hay như vậy, nên phạt em về tội ăn cắp, ăn cắp thơ! Nhưng ông giáo đã lầm, một thiên tài vừa xuất hiện mà ông không biết!" - nhà báo Tăng Quốc Kiệt kể về Ocean Vương.
Vào đại học, lúc đầu anh chọn ngành Marketing vì hi vọng sẽ kiếm được nhiều tiền để giúp gia đình, nhưng sau 8 tuần thì anh bỏ học vì biết mình đã chọn sai, nên đổi qua Brooklyn College của Đại học New York để theo học văn chương Anh thế kỷ 19. Anh lấy bằng BA, sau đó tốt nghiệp MFA về thơ của Đại học New York, hiện nay làm giảng sư MFA ở Đại học Massachusetts, TP Amherst.
Vấn đề
Quyết định chuyển ngành học từ marketing qua văn chương là điều may cho chính bản thân anh, cho nước Việt và cho thế giới thi ca: một nhân tài có dịp để thăng hoa.
Nhà báo Tăng Quốc Kiệt
Sáu năm sau thành công của "Trời đêm những vết thương xuyên thấu", Ocean Vương mới có tập thơ tiếp theo "Time is a Mother" phát hành vào tháng 4/2022. Đây sẽ là tập thơ thứ tư trong sự nghiệp của nhà thơ gốc Việt sinh năm 1988.
Theo nhà xuất bản Penguin, Time is a Mother là "cuộc tìm kiếm sự sống giữa những dư chấn sau cái chết của mẹ nhà thơ, thể hiện những nghịch lý của đau buồn và sự quyết tâm vượt qua nỗi đau ấy".
Mẹ của Ocean Vương qua đời cuối năm 2020 ở tuổi 51 do ung thư vú giai đoạn cuối. Tập thơ này chính là sự tưởng nhớ người mẹ đã mất của anh.
Nguồn: TH&PL