My Fair Lady là bộ phim luôn được nhắc đến như một cuốn sách giáo khoa có nhiều bài học bổ ích dành cho phụ nữ mọi thời đại.
My Fair Lady là một bộ phim ca nhạc hài kịch của Mỹ ra mắt năm 1964, được chuyển thể từ vở nhạc kịch sân khấu, kể về một người bán hoa nghèo tên là Eliza Doolittle ( do Audrey Hepburn đóng). Cô tình cờ nghe được vị giáo sư kiêu ngạo Henry Higgins (Rex Harrison đóng) nói có thể dạy cô nói tiếng Anh chuẩn. Sau đó cô tìm đến, từ đó cô được dạy cách hành xử như một quý cô, dấn thân vào tầng lớp thượng lưu.
My Fair Lady là bộ phim được đánh giá cao cả trong giới phê bình và về mặt thương mại. Bộ phim đã xuất sắc giành được tám giải Oscar, bao gồm: Phim hay nhất, Nam diễn viên chính xuất sắc nhất và Đạo diễn xuất sắc nhất. Năm 1998, Viện phim Mỹ đã vinh danh đây là bộ phim Mỹ hay nhất mọi thời đại thứ 91. Dù đã ra mắt từ thế kỷ trước, những vấn đề xã hội được đề cập trong My Fair Lady vẫn còn nguyên giá trị đến ngày nay.
Đánh giá con người qua cách phát âm (accent)
Ngay ở đoạn mở đầu, lúc giáo sư Higgins vừa gặp người bán hoa, ông đã tỏ rõ thái độ nói cô là "kẻ giết chết ngữ pháp", và nói ông có thế dạy cô nói tiếng Anh như một quý cô. Ở đoạn sau, khi giáo sư dẫn Eliza tới buổi dạ tiệc dành cho giới thượng lưu, một nhân vật xuất hiện, tự xưng anh ta có thể biết rõ gốc gác của bất kỳ ai chỉ dựa vào cách họ nói tiếng Anh. Eliza đã nói tiếng Anh đủ tiêu chuẩn để qua mặt anh ta, và được công nhận là hoàng tộc.
Trên thực tế, việc đánh giá người khác thông qua cách họ phát âm (accent) vẫn luôn tồn tại đến ngày nay, thậm chí trở thành cuộc tranh luận lớn giữa những người học tiếng Anh.
Nhiều người cho rằng, việc nói tiếng Anh với âm sắc càng giống với người Anh hoặc người Mỹ, và càng ít mang âm sắc của ngôn ngữ mẹ đẻ càng thể hiện mình "đẳng cấp", trong khi có những người cho rằng, chỉ cần nói rõ ràng và đủ để người nghe hiểu là được.
Sức ép tài chính là vấn đề muôn thuở trong mọi mối quan hệ
Sau khi Eliza kết thúc vai trò của mình tại buổi tiệc, cô đã lập tức đem trả lại cho giáo sư những trang sức đeo trên người, thậm chí còn hỏi cô có được phép mang theo những áo váy đã được trao cho không. Henry không thể hiểu được tại sao cô lại phải để tâm tới chuyện này đến vậy, nhưng Eliza nói cô không muốn mình bị nói là ăn cắp. Đó chính là vấn đề tiền bạc bất bình đẳng trong mối quan hệ.
Khi cán cân tiền tài nghiêng quá nặng về một bên, bên còn lại dễ dàng cảm thấy mình không có sức nặng, không có giá trị đối với người kia, từ đó sản sinh sự tự ti và lo lắng trong lòng. Ngày nay, việc một phụ nữ yêu một người đàn ông vô cùng giàu có, hoặc một người đàn ông yêu một người phụ nữ có nhiều tiền hơn, đều dễ dàng bị nhìn nhận là "đào mỏ", "lợi dụng", ngay cả khi họ đến với nhau chân thành.
Bản sắc và cái tôi của một người phụ nữ
Eliza ban đầu dựa vào giáo sư Henry, một người đàn ông, để học được cách ăn nói và hành xử tiêu chuẩn. Sau khi cuộc cá cược kết thúc, giáo sư vui vẻ và hài lòng ngắm nhìn thành quả của bản thân, nhưng cô lo lắng và bối rối không biết phải làm gì tiếp theo. Khi cô chia sẻ điều này với Henry, ông nói sẽ giới thiệu cô với một vài bạn bè và người quen của ông. Eliza đã từ chối. Cô nói, cô không bán mình.
Đây chính là vấn đề phổ biến người phụ nữ vào thời điểm đó, giá trị của họ thường và chỉ được định nghĩa trọn vẹn khi bên cạnh có một người đàn ông.
Tính đàn bà, tính đàn ông
Ở đầu bộ phim, giáo sư Henry đã khẳng định ông không muốn có người phụ nữ bước vào cuộc đời mình, vì họ "không nói lý lẽ", "chỉ làm theo ý mình". Sau đó, khi Eliza bỏ đi và ông rối bời đi tìm, ông đã than phiền với bạn:"Sao đàn bà không thể giống đàn ông? Sao tóc tai chải thẳng mà nội tâm mãi rối bời?"
Câu nói này đã thể hiện đậm nét sự phân biệt giới tính tại thời đại bộ phim ra mắt, và điều vẫn còn tồn tại đến ngày nay. Nhiều người vẫn phổ biến dùng từ "tính đàn bà" để nói về một người keo kiệt, nhỏ nhen, hành xử cảm tính, hay ghen tuông, thậm chí còn dùng nó như từ để chê. Trái lại, "tính đàn ông" thường được dùng để khen, đi kèm với sự rộng lượng, phóng khoáng, đàng hoàng.
Địa vị xã hội
Ở cuối phim, Eliza gặp lại người bố của mình trong một diện mạo mới, sạch sẽ tinh tươm và có nhiều người vây quanh. Trước đó, ông từng là một kẻ vô công rỗi nghề, chỉ chăm chăm đi xin cô tiền mua rượu uống qua ngày. Ông đã được thừa kế một khoản tiền lớn, trở thành người được kính nể, nhưng ông nói "giờ ta không sống vì mình mà sống vì người khác".
Khi Eliza hỏi, nếu có tiền khiến ông mệt mỏi như vậy, vì sao ông không trả lại tiền? Người bố trả lời:"Ta không đủ can đảm". Đây chính là cái bẫy của địa vị trong xã hội.
Khi càng có địa vị, con người càng được trọng vọng, nhưng cũng đi liền với trách nhiệm. Người ta dễ dàng nhận ra, việc duy trì địa vị trong xã hội rất mệt mỏi với lịch trình bận rộn, phải tham dự những cuộc gặp mặt, xã giao, nhưng đồng thời đủ can đảm để buông xuôi hết những phồn vinh đó, sống mà không có gì trong tay.
Đối nhân xử thế
Cảnh cuối cùng trong bộ phim, Eliza trò chuyện cùng với mẹ của giáo sư Higgins, cô nói mình đã học được cách xử sự như một quý cô từ người bạn của giáo sư Higgins, bởi vì ông ấy luôn tôn trọng và cư xử với cô như thể cô chính là một quý cô thực sự.
Brad Pitt từng nói: "Người phụ nữ là sự phản chiếu của người đàn ông họ yêu". Khi cô ấy được nâng niu và tôn trọng, cô ấy sẽ rực rỡ và vui vẻ như một bông hoa. Còn khi cô ấy đối diện với sự xa cách và lời nói nặng nề, cô ấy sẽ gắt gỏng, cau có và héo quắt.
Đây cũng là một bài học về cách đối nhân xử thế từ xưa đến nay: cách người khác đối với bạn chính là một tấm gương. Chỉ khi bạn tôn trọng và cư xử với đối phương một cách đàng hoàng, bạn mới nhận được sự kính nể tương đương.
My Fair Lady (1964) hiện đã có mặt trên các nền tảng trực tuyến.
Nguồn: TH&PL