11 đề cử và giành chiến thắng ở 5 hạng mục tại Oscar 1999, Saving Private Ryan được xem là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất mọi thời đại về đề tài chiến tranh.
Nếu như năm 2020 chứng kiến một cơn mưa giải thưởng dành cho 1917 - bộ phim nói về cuộc Chiến tranh Thế giới thứ nhất, thì vào năm 1998, thế giới điện ảnh cũng chứng kiến một trong những tác phẩm xuất sắc nhất mọi thời đại về đề tài Chiến tranh Thế giới thứ hai, với Saving Private Ryan (Giải cứu binh nhì Ryan). Giành chiến thắng ở 5 hạng mục tại Oscar 1999, đây rõ ràng là một kiệt tác thực sự đến từ đạo diễn Steven Spielberg.
20 phút đầy ám ảnh tại bãi biển Omaha năm 1944
Lấy bối cảnh năm 1944, Saving Private Ryan kể về câu chuyện của Đại uý John Miller (Tom Hanks) cùng đội 8 người của mình đi tìm kiếm binh nhì Ryan (Matt Damon), sau khi quân đồng minh đã đổ bộ thành công lên nước Pháp. Theo đó, 3 người anh em của Ryan đều đã tử trận trên các chiến trường khác nhau, và Đại uý Miller được lệnh đi tìm kiếm Ryan để có thể đưa anh về Mỹ với gia đình của mình.
Saving Private Ryan mở đầu bằng phân cảnh những tàu chiến Higgins của quân đồng minh dần tiếp cận bãi biển Omaha tại vùng Normandy, phía nam nước Pháp. Từ trong những phòng tuyến, loạt súng máy từ quân Đức xả thẳng vào những người lính vừa đổ bộ từ những con tàu chiến đó. Khói lửa, sự hỗn loạn và một màu đỏ của máu nhuộm cả một vùng bờ biển Ohama, tất cả kéo dài trong suốt 20 phút đầu phim.
Đạo diễn Steven Spielberg đã từng bật mí rằng ông cùng đoàn làm phim đã thực hiện cảnh quay này với hơn 1000 người, và không cần sử dụng storyboard (bảng vẽ các cảnh quay), nhằm đảm bảo cho độ chân thật và tự nhiên nhất có thể. Steven Spielberg rõ ràng đã thành công với điều đó khi phân cảnh bãi biển Ohama đã trở thành một trong những thước phim hay nhất về chiến tranh trong lịch sử.
Thực tế, khi bộ phim được công chiếu tại Mỹ năm 1998, nhiều cựu binh đã phải ra khỏi rạp ngay từ những phút đầu tiên của phân cảnh này bởi hội chứng PTSD (hậu chứng tâm lý). Rõ ràng, hiện thực tàn khốc của chiến tranh mà bộ phim tái hiện nói chung, cũng như phân cảnh này nói riêng, đã góp phần tạo nên sự thành công rực rỡ của Saving Private Ryan vào thời điểm đó.
Những câu chuyện phía sau tiền tuyến
Mặc dù tên phim là Saving Private Ryan nhưng câu chuyện và mạch phim lại xoay quanh đội hình 8 người của Đại uý Miller trên đường nhận nhiệm vụ đưa binh nhì Ryan về đoàn tụ với gia đình. Những mâu thuẫn đã bắt đầu xuất hiện khi những người lính không hài lòng về việc phải đánh đổi những rủi ro và nguy hiểm chỉ để tìm một người binh nhì mà họ vốn không hề quen biết.
Saving Private Ryan đã khai thác những câu chuyện phía sau mặt trận của người lính, những câu đùa đầy tục tĩu, những cái nhếch mép đầy chua chát hay những điếu thuốc đầy nặng nề và mệt mỏi. Phim đặc biệt xây dựng thành công hình tượng nhân vật Đại uý Miller qua sự diễn xuất tài tình của Tom Hanks, bên cạnh đó, những người lính khác cũng được làm nổi bật lên nét riêng của mình.
Phim giúp người xem thấy được góc khuất của những người lính khi ở khoảnh khắc thập tử nhất sinh. Ở những khoảnh khắc đó, người xem sẽ thấy Caparzo (Vin Diesel) đã nhất quyết muốn giải cứu một đứa bé người Đức, để rồi nằm lại và chuyền cho đồng đội bức thư anh muốn gửi về cho gia đình. Người xem sẽ thấy anh quân y Wade hướng dẫn đồng đội giải cứu chính mình, rồi liên tục kêu khóc gọi mẹ vì sự dày vò của vết thương và biết mình không thể trụ được nữa.
Câu chuyện phim đưa người Đại uý vào tình cảnh vô cùng khó xử khi vì nhiệm vụ tìm kiếm bình nhì Ryan, nhiều người lính của ông đã phải nằm lại mỗi khi qua đồn địch. Nhiệm vụ, Tổ quốc, lòng nhân ái và tình đồng đội tạo nên sự giằng co trong nội tâm giữa các người lính, đặc biệt là với Đại uý Miller. Chiến thắng là điều thực sự quan trọng, nhưng tất nhiên ai cũng muốn sự hy sinh của mình là xứng đáng, hoặc may mắn hơn là có thể đoàn tụ với những người yêu thương của mình.
Tình người trong cuộc chiến phi nhân tính
Ở nơi tàn khốc và đẫm máu nhất, Saving Private Ryan đã làm nổi bật lên tình người, tình đồng đội song hành cùng trách nhiệm với Tổ quốc ở mỗi người lính. Điều đó càng rõ ràng hơn khi Ryan từ chối trở về nhà và muốn cùng đồng đội tiếp tục phòng thủ trong sự thiếu thốn tại một trọng điểm. Miller và những người lính của mình cũng chọn ở lại để giúp đỡ đội của Ryan.
Lòng nhân ái được thể hiện rất rõ qua nhân vật chính, Đại uý Miller, khi ông quyết định thả một tên lính Đức thay vì giết hắn tại chỗ. Ông cũng là người gần gũi, chia sẻ với những người lính của mình nhưng vẫn giữ được sự kỷ cương và tôn nghiêm cần thiết trong quân đội. Những lời cuối cùng của ông nói trước khi nằm xuống chính là một động lực lớn để Ryan trở về nước và sống một cuộc sống bình thường, điều mà cả đội của Miller đã hi sinh và giành lấy cho anh.
Steven Spielberg rõ ràng vẫn là một bậc thầy trong việc dẫn dắt câu chuyện. Với thời lượng gần 3 giờ đồng hồ, phim không khiến người xem cảm thấy lan man, đồng thời làm họ thực sự hoà mình vào những câu chuyện và hành trình của John Miller và những người lính. Saving Private Ryan hoàn toàn xứng đáng với 5 giải thưởng Oscar, trong đó bao gồm: Quay phim xuất sắc nhất, Hòa âm hay nhất, Biên tập âm thanh xuất sắc nhất, Dựng phim xuất sắc nhất, và Đạo diễn xuất sắc nhất.
Saving Private Ryan đem lại một vấn đề khiến người xem phải suy nghĩ về mâu thuẫn thực sự trong những người lính, giữa cảm xúc, tình cảm cá nhân và trách nhiệm với nhiệm vụ, với Tổ quốc. Nhưng tựu trung lại, phim đã làm khắc hoạ chân thực đến ám ảnh sự tàn khốc và phi nhân tính của những cuộc chiến tranh, đặc biệt là qua phân cảnh 20 phút trên tái hiện cuộc đổ bộ lên Normandy (Pháp) năm 1944.
Cùng CineON "Renew Your View" trong từng bộ phim đình đám. Mỗi tác phẩm lại ẩn chứa những tình tiết, thông điệp và câu chuyện riêng mà biết đâu bạn đã bỏ lỡ? Tuyến bài Renew Your View sẽ mang đến cho độc giả loạt phát hiện, khám phá thú vị về những bộ phim đã trở nên quen thuộc nhưng còn ẩn chứa điều mới lạ trên màn ảnh Việt Nam và thế giới.
Nguồn: TH&PL