Lê Phổ sinh năm 1907 tại thôn Cự Lộc, xã Nhân Chính, huyện Từ Liêm, phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Đông, sau này là huyện Hoàn Long (nay thuộc phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân, Hà Nội).
Ông là họa sĩ thuộc nhóm "Bộ Tứ Trời Âu" của hội họa Việt Nam theo trường phái lãng mạn, sang Pháp định cư năm 1937 và chưa từng trở về quê hương cho tới khi qua đời tại Paris năm 2001.
Phong cách hội họa của Lê Phổ được chia làm hai giai đoạn (1934 - 1945 và từ những năm 1950) theo nhận xét của nhà phê bình nghệ thuật Waldemar George. Cả hai giai đoạn đều có sự kết hợp của trường phái Đông Tây từ kinh nghiệm thực tế cũng như kiến thức của họa sĩ.
Hình ảnh phụ nữ xuất hiện xuyên suốt trong nhiều tác phẩm của Lê Phổ. Ông Corinne de Menonville đã nhận xét trong cuốn sách "Những tác phẩm hội họa Việt Nam" như sau: "Ở giai đoạn đầu, người phụ nữ (trong tranh Lê Phổ) thường mỏng manh, e ấp, khuôn mặt trái xoan, có ánh sáng tạo hiệu ứng cho hồn tranh. Họ đều toát nên sự trang nhã, nhẹ nhàng.
Với tranh lụa, màu sắc nguyên chất và đậm sắc thái tạo nên khung cảnh lãng mạn. Giai đoạn tiếp theo, tranh sơn dầu vẫn đặt phụ nữ là tâm điểm, nhưng có thêm những cảm giác về tự do qua cử chỉ và màu sắc.
Tranh lụa, người vẽ mất nhiều thời gian, cần sự tinh tế và tỉ mỉ, trong khi tranh sơn dầu, người nghệ sĩ được phép sáng tạo hơn với nhiều cử động và mức độ của màu sắc. Ảnh hưởng bởi trường phái Ấn tượng, các tác phẩm thời gian này thể hiện sự tự do, tính hoa mỹ, hân hoan trong ánh sáng, nhịp nhàng trong nét cọ".
Nhà phê bình Waldemar thì viết: "Một con thuyền lướt giữa những bông súng, những cô gái ẩn hiện hái trái cây trong vườn địa đàng, họ thật kiểu cách và được nhớ đến bởi sự duyên dáng, niềm vui của cuộc sống phát ra từ tất cả, trong tiết trời xuân vô tận, những thiếu nữ mảnh mai đang dùng bữa trưa trên một hiên nhà, những đĩa trái cây trên bàn phủ khăn, bình đựng đầy hoa dại: thế giới của Lê Phổ là một thiên đường trên trái đất".
Trong các danh họa Việt Nam, Lê Phổ là người có nhiều tác phẩm được gõ búa với giá triệu đô nhất.
“Gia đình trong vườn”
Đây là bức tranh lụa có giá trị cao nhất của Lê Phổ cũng là bức tranh có giá trị cao thứ hai của hội họa Việt Nam, được gõ búa là 2,5 triệu USD tại Sotheby's trong Phiên đấu giá "50th Anniversary Contemporary Evening Auction" kỷ niệm 50 năm tại thị trường châu Á.
Tác phẩm được sáng tác khoảng 1938, tức một năm sau khi Lê Phổ qua Pháp định cư.
“Dáng hình trong vườn”
"Dáng hình trong vườn" được Lê Phổ vẽ vào khoảng năm 1973, sơn dầu trên toan bồi trên gỗ, kích thước 175 x 209.5 cm. Tác phẩm là một bình phong 3 tấm, được phòng tranh Wally Findlay bán lần đầu tiên năm 1973 tại Palm Beach, Mỹ, với mức giá kỷ lục: 2,3 triệu USD (17,9 triệu HKD), đấu tại Sotheby's ngày 27/04/2022.
"Trà và Đồng điệu"
Tác phẩm được gõ búa với mức giá 1,36 triệu USD (10,6 triệu HKD) tại Sotheby's ngày 07/10/2022.
"The et Sympathie" (Trà và Đồng điệu), được Lê Phổ vẽ vào khoảng những năm 1960-1970, sơn dầu trên toan, 131 x 191 cm. Tác phẩm được chứng nhận bởi ông Alain Le Kim.
"Thiếu nữ bên hoa mẫu đơn"
"Jeune fille aux pivoines" (Thiếu nữ bên hoa mẫu đơn), Lê Phổ vẽ khoảng năm 1945, mực và màu trên lụa, 91 x 71 cm. Bức tranh được đấu giá tại Aguttes ngày 06/10/2020 với giá 1,36 triệu USD (1,16 triệu EUR).
Tác phẩm được lưu trong danh mục Galerie Romanet, Paris, năm 1950.
"Đời sống gia đình"
"Family life" (Đời sống gia đình) được Lê Phổ vẽ khoảng năm 1937-1939. Tác phẩm được đấu giá tại Sotheby's vào ngày 02/04/2017 với giá 1,16 triệu USD (9,1 triệu HKD).
"Thiếu nữ buộc khăn"
Lê Phổ vẽ "Jeune femme attachant son foulard" (Thiếu nữ buộc khăn) vào khoảng năm 1938. Bức tranh được đấu giá với giá 1,1 triệu USD (8,6 triệu HKD) tại Christie's ngày 23/05/2021.
Nguồn: TH&PL