Mew Amazing: 'Có thể nói bài này giống bài kia, nhưng kết luận đạo nhạc thì...'

Tôi tạm gọi giai đoạn đó là lui về ở ẩn. Nó cũng có lí do, thứ nhất là Covid-19. Thứ 2 là tôi phải dành nhiều thời gian để cân bằng cuộc sống gia đình. Dĩ nhiên, về vấn đề công việc, tôi nghĩ ai cũng bị ảnh hưởng.

Nhưng trong khoảng thời gian đó, tôi tìm thấy giá trị gia đình và tôi đã bỏ thời gian ra để vun đắp.

Với cuộc chơi âm nhạc, đó là khoảng thời gian yên tĩnh. Nhưng, cuộc sống riêng của tôi lại có rất nhiều sự kiện xảy ra. Và đến thời điểm hiện tại, tôi mừng vì tôi đã sắp xếp được ngay ngắn phần nào .

Khoảng thời gian này cho tôi khá nhiều bài học. Vốn dĩ, tôi là người sống là thực tế. Khi được đặt vào không gian phải chăm sóc mọi người, tôi phải va chạm với thứ gọi là "thực tế" nhiều hơn.

Chính vì vậy, tôi càng thấy mình "thực tế" và tôi nghĩ điều đó tốt cho 1 nghệ sĩ. Cuộc sống tôi nhiều màu sắc hơn, không còn 1 màu nữa.

Tôi nghĩ tôi đã không còn quan niệm về việc đúng thời điểm. Ngày trước, giới nghệ sĩ hay cho rằng làm gì cũng nên chọn đúng thời điểm. Ra lúc nào là hợp lý, né ai sẽ hợp lý.

Sau dịch Covid-19, tôi nhận ra rằng chúng ta không có dư dả thời gian để lựa chọn thời điểm nữa. Bạn nghĩ bạn có nhiều thời gian để lựa chọn thời điểm. Nhưng cuối cùng, đúng thời điểm hay không là ở bạn.

Đó là lí do tôi có cho mình 1 ekip, 1 team hỗ trợ vì tôi nghĩ rằng: "Mày hết thời gian để chọn thời điểm rồi Mew, mày không có thời gian. Mày hãy chứng kiến những gì đã xảy ra đi và mày thừa biết thời gian của chúng ta ngắn lắm, không dài đâu".

Hồi trước, tôi phải chờ mọi thứ hoàn hảo 100%, thời điểm chín muồi, khán giả hoàn toàn sẵn sàng đón nhận, nhiều yếu tố khác nữa... Hiện tại, tôi chỉ yêu cầu những thứ đó khoảng 65-70% thôi.

Dĩ nhiên là khi phát hành bài hát sẽ chẳng ai hài lòng 100% cả, mình thấy bài đủ ra được rồi thì ra thôi, không "ấp trái trứng" đó lâu hơn nữa, rồi có gì không ổn thì mình rút kinh nghiệm, học hỏi thêm.

Không phải là tôi không muốn hát. Tôi muốn chứ, nhưng vì tôi rất khắt khe với bản thân. Khi làm việc với người khác, tôi khá dễ tính. họ muốn gì mình sẽ cũng làm với họ cái đó.

Còn đối với bản thân, tôi chờ lâu như vậy vì muốn tìm cho mình một sản phẩm hoàn toàn phù hợp, thể hiện đúng cái tôi nghệ sĩ của chính mình. Với lại tôi thấy bản thân chưa đủ kỹ năng thể hiện sản phẩm so với các đồng nghiệp tôi làm cùng. Tôi có thể có kỹ năng tạo ra sản phẩm, nhưng kỹ năng thể hiện chúng lại là một phạm trù khác.

Và thật ra, mỗi lần tôi định ra mắt sản phẩm của chính bản thân thì lại có nghệ sĩ khác muốn mình đồng hành cùng họ. Ví dụ như Tóc Tiên, Trúc Nhân, gần nhất thì có Thiều Bảo Trâm. Cơm áo gạo tiền mà, không lẽ mình không làm (cười).

Bài đó lọt tai mình thì đó là bài hát hay thôi. Còn dĩ nhiên khi bạn hỏi tôi với cương vị là 1 producer thì lại phải xem xét nhiều thứ. Nó hay và giải trí là 1 chuyện. Nhưng để áp chuyên môn producer của tôi lên thì lại là câu chuyện khác.

Như khi lướt TikTok tôi thấy rất nhiều bài hay, vì nó bắt tai. Mình đâu thể áp các quy tắc về kỹ thuật lên để nhận xét về các bài nhạc trên một sân chơi như thế.

Như tôi cũng sử dụng TikTok để làm những bài nhạc vui vẻ và được nhiều người "bắt trend". Còn khi đã làm sản phẩm âm nhạc chỉn chu và tên Mew Amazing là producer thì định nghĩa hay khi đó lại khác.

Tôi rất thích nền tảng này ở chỗ nó cho mọi người 1 sân khấu riêng và nó sẽ là thách thức cho nghệ sĩ theo kiểu truyền thống, cho ngành công nghiệp âm nhạc theo kiểu truyền thống. TikTok làm thay đổi toàn bộ suy nghĩ và chuẩn mực của mọi người về âm nhạc.

Nó cũng cho những người nghệ sĩ một cảnh báo, đó là nếu không đủ sáng tạo, sẽ có nguy cơ "chết ngắc" giữa tình hình hiện tại. Khi nghệ sĩ vẫn còn đi theo các thể loại bài hát về công chúa, hoàng tử, yêu anh nghìn lần thì trên TikTok họ đã sáng chế ra tới những nội dung nào rồi.

Nếu không sáng tạo mà cứ bám mãi vào những nội dung kia, một ngày nào đó bạn sẽ trở nên nhạt nhoà và có thể bị lãng quên, để nhường chỗ cho những nội dung sáng tạo hơn.

Chính TikTok đã cho mọi người nhận ra nội dung là thứ quan trọng. Dù bên ngoài bạn có đẹp cỡ nào đi nữa nhưng nội dung em không thu hút thì vẫn "flop". Một bài hát được phối khí thật hay, thật đỉnh nhưng nội dung ca từ không có gì cả thì người ta có thể thích lúc đó nhưng sẽ nhanh quên.

TikTok không có nhiệm vụ, cũng không mang sứ mệnh phải nâng cao thẩm mĩ cho mọi người. Nếu ai nói: "Tôi thấy nhạc TikTok dở hơi, vô nghĩa, đưa thẩm mỹ khán giả đi xuống", tôi sẽ phản bác rằng nền tảng này chưa bao giờ có nhiệm vụ đưa thẩm mỹ người ta đi lên.

Đó là một nơi giải trí, là nơi nếu khán giả thích thì content đó có giá trị, dù có nhảm nhí. Câu chuyện ở đây là, nếu bạn chê, thì bạn làm ra cái không nhảm nhí nhưng thú vị đi. Content nào khán giả không thích thì nó không có giá trị.

Nếu bạn thấy content đó hơi thấp so với chuẩn mực của bạn thì hãy tạo content "cao hơn", vừa với chuẩn mực của bản thân, nhưng nhớ đảm bảo rằng nó thú vị. Khi đó sẽ có người xem, thế thôi!

Thật ra mà nói, đả kích, phản ánh quan điểm ở mức cao nhất sẽ được phản ánh bằng hài kịch. Ví dụ, bạn nói rằng tôi không được hút thuốc vì hút thuốc sẽ chết, đó là 1 sự đả kích rất thẳng thắn và đơn thuần. Nhưng nếu nói rằng: "Hôm nay hút thuốc, ngày mai xanh cỏ", thái độ nó khác liền.

Với tôi, cách làm này đem lại hiệu quả tiếp nhận của người nghe nhiều hơn. Và trong âm nhạc, tôi luôn muốn hiệu quả tiếp nhận người nghe nhiều nhất. Đó là lí do tôi chọn cách thể hiện hài hước, "quậy" hơn.

Tôi thích những nhân vật phản diện trong các bộ phim hoạt hình lắm, vì họ có câu chuyện của riêng họ. Những nhân vật này trải qua nhiều thứ rồi mới phản diện được như vậy. Ai cũng có quá khứ khổ, đau đớn.

Với tôi, trong âm nhạc, tôi có thể đóng vai phản diện trong khi mọi người làm chính diện. Mọi người ca tụng những thứ tươi sáng như: tình yêu, vui vẻ. Ok, tôi sẽ đóng phản diện bởi tôi có câu chuyện để tạo nên thái độ và cá tính của riêng mình.

Đây không phải là lần đầu tiên tôi nói đến vấn đề này, nhưng có lẽ tôi sẽ còn nói về điều này nhiều lần, ở những cuộc phỏng vấn sau nữa, để mọi người hiểu hơn về bản chất của việc "đạo nhạc".

Nói đơn giản là, chúng ta chỉ có 7 nốt nhạc, và chúng ta đang ở năm 2022. Chúng ta có bề dày lịch sử âm nhạc rất sâu với trăm triệu bài hát, với hàng trăm triệu nghệ sĩ từ lớn tới bé, từ những người tôi và bạn biết biết đến những người chúng ta không biết.

Với số lượng nốt nhạc và bề dày lịch sử âm nhạc chúng ta đang có, chúng ta không đủ nốt nhạc để làm cho tất cả bài hát đều nghe khác nhau hoàn toàn.

Không có bất kỳ "luật 6 nốt" nào để kết luận đạo nhạc cả. Bởi số lượng giai điệu, ca từ bắt tai khán giả có giới hạn, mà giai điệu bắt tai thì trong lịch sử này xài hết rồi. Thế nên, khán giả sẽ luôn bắt gặp trong bài hát này dáng dấp của một bài hát nào đó họ đã từng nghe.

Nói về đạo nhạc, ví dụ bạn viết bài 1, tôi viết bài 2, và nó giống nhau ở một số điểm. Bạn kiện tôi là tôi đạo nhạc của bạn. Tôi nói bạn chứng minh đi. Thì bạn chứng minh kiểu gì?

Sở dĩ từ "đạo nhạc" là để nói về một tội danh. Và nếu đã là tội danh, chúng ta phải có bằng chứng rõ ràng hoặc được chính cơ quan có thẩm quyền kết luận. Chúng ta chỉ có thể nói bài này tương đồng bài kia, giai điệu bài này đã từng được sử dụng trong bài kia... chứ không thể tuỳ tiện dùng từ "đạo nhạc" để kết luận.

Có những người chỉ vô tình viết ra một giai điệu nhưng không biết rằng nó đã được sử dụng bởi người khác. Bạn không thể nói vì giai điệu giống nhau nên tôi đạo nhạc của bạn. Đó là nhận xét chủ quan và phiến diện. Bạn phải có chứng cứ, bằng cách nào đó. Ví dụ như, bạn có một video hoặc file ghi âm rằng tôi có chủ đích "ăn cắp" ca khúc của bạn.

Hoặc bạn tìm được video tôi đang trong phòng thu và tôi nghe bài hát của bạn trước sau đó mới viết của mình. Nói người khác đạo thì dễ lắm, chứng minh được người khác đạo của mình mới khó.

Có bằng chứng không? Hay chỉ lên mạng xã hội rồi nói rằng: "Mọi người ơi nó đạo nhạc của tôi nè". Khán giả cũng không thể hiểu tường tận câu chuyện có phần chuyên sâu này.

Tôi thấy một số người hay có tư tưởng nạn nhân theo kiểu: “Tôi biết tôi nói ra chuyện này không ai quan tâm mấy đâu vì vốn dĩ Việt Nam mình là thị trường nhỏ nên nghệ sĩ Việt Nam kiểu gì cũng không được tôn trọng”.

Tôi không ủng hộ hành động đó, vì thứ nhất là không giải quyết được vấn đề, thứ hai là còn tự đặt thị trường âm nhạc Việt Nam thấp hơn thị trường âm nhạc nước ngoài. Bạn chỉ có thể nói rằng, "giai điệu bài này giống với sản phẩm của tôi", hết. Còn muốn đi đến bước tiếp là kết tội đạo nhạc thì phải có bằng chứng.

TikTok và các nền tảng streaming đang khiến âm nhạc thay đổi chóng mặt. Khán giả không quan tâm tới album nữa. Họ thích playlist hơn. Ngày xưa, khi bạn mua đĩa của nghệ sĩ nào đó, bạn phải nghe từ bài 1 đến bài 10, không có sự lựa chọn nào khác.

Nhưng với hàng triệu ca sĩ như hiện tại, em có thể nghe 10 bài của 10 người khác nhau trong 1 playlist. Cách nghe nhạc đó hình thành lên thói quen tận hưởng nghệ thuật ngắn hạn.

Hôm nay tôi thích nghe chị Uyên Linh, nhưng nghe cả ngày mệt quá. Thôi giờ tui nghe chị Hoàng Thùy Linh. Đó là tâm lý thôi, tâm lý nhanh gọn lẹ.

Thời gian khán giả dành cho 1 nghệ sĩ không nhiều, nên sản phẩm của nghệ sĩ đó trong khoảng thời gian thưởng thức ngắn ngủi của khán giả mà không hot hay đủ hấp dẫn thì họ skip, vậy thôi.

Đề bài đó đã được xã hội đặt ra, nghệ sĩ phải là người giải. Đừng nói đó là điều không công bằng, không chính nghĩa. Tôi tâm đắc một câu nói: "Chúng ta hiểu được cái hay của nhạc Mozart nhưng đồng thời chúng ta phải hiểu được tại sao Đàm Vĩnh Hưng là ông hoàng nhạc Việt".

Tôi nghĩ dù tôi có làm gì đi nữa, làm vui làm buồn làm khùng làm điên, tôi tin mọi người cũng sẽ thấy cái gì đó mới mẻ thú vị từ bản thân tôi.

Còn ở hình thức nào thì mọi người cứ chờ xem. Và bây giờ, tôi rất may mắn đã vào được 1 công ty giải trí, có những người bạn đồng hành, ekip rất tận tâm.

Vì không còn một mình nữa nên tôi có nhiều thời gian để tập trung cho việc làm nhạc hơn, tiến độ cho các sản phẩm sẽ nhanh hơn. Và cứ đà này thì mọi người sẽ sớm thấy Mew Amazing đứng trên sân khấu biểu diễn.

Tôi không sợ bị lãng quên. Tôi chỉ sợ lúc người ta nhớ đến mình thì mình không có cái gì cho người ta nhớ. Lúc tôi cần được lãng quên, làm ơn lãng quên tôi đi để tôi yên tâm làm chuyện của tôi. Khi nào tôi quay lại, lúc đó nhớ tôi cũng chưa muộn.

Đó là cái tôi muốn hướng tới. Tôi muốn khán giả giải trí bằng những thứ tôi tạo ra, không muốn bán cho khán giả đời sống của riêng tôi.

Bạn nhìn tôi đi, đồ đạc không có tí nào sang chảnh hết. Tôi không đi xe tiền tỷ, đồng hồ tiền tỷ, dự án tiền tỷ hay quyền lực tối thượng. Tôi muốn người khác nhắc tên tôi vì những giá trị tôi tạo ra. Việc đó, tôi làm được.