Năm 2022 chứng kiến nhiều phim Việt thất bại trên các mặt trận doanh thu phòng vé, thị hiếu khán giả hay cách chọn đề tài.
Trước hết, cần phải làm rõ thế nào gọi là "phim thảm họa". Hầu hết khán giả quan niệm "thảm họa" tức là phim có kịch bản và hình ảnh dở tệ. Song, một số phim có chất lượng ở mức trung bình - khá, thậm chí được đánh giá cao bởi giới chuyên môn, nhưng vẫn chịu số phận hẩm hiu do không "vừa mắt" khán giả.
Không phải cứ mới lạ là hay
Tháng 5 chứng kiến màn chào sân đến từ 578: Phát Đạn Của Kẻ Điên. Tác phẩm gây chú ý do có sự góp mặt của H'Hen Niê, cùng kinh phí khủng được ê-kíp công bố là 60 tỷ đồng. Đáng tiếc thay, thứ mà phim của đạo diễn Lương Đình Dũng mang đến cho khán giả chỉ là những tiếng thở dài. Khán giả đánh giá phim có nội dung rời rạc, tình tiết hành động nhàm chán, không mới so với các tác phẩm cùng chủ đề. Ngoài ra, sự xuất hiện hạn chế cùng cách đọc thoại gượng gạo của H'Hen Niê cũng khiến người xem phải chau mày. Theo Box Office Việt Nam, phim rút xuất chiếu sớm, chỉ thu về hơn 5 tỷ đồng.
Nói đến chủ đề "lạ" để thỏa cái nư của nhà làm phim, không thể bỏ qua phim zombie đầu tiên của Việt Nam: Cù Lao Xác Sống. Hiếm có một tựa phim mà hiệu ứng "chê" lại khiến tác phẩm trở nên nổi tiếng hơn bao giờ hết, trở thành đề tài mỉa mai khắp cõi mạng. Không chỉ bị phê bình vì hóa trang yếu kém, khi zombie chỉ đơn giản là người được tô vẽ đầy mặt, đứa con đầu lòng của đạo diễn Nguyễn Thành Nam còn nhận cơn mưa gạch đá "đủ để làm phần hai" bởi kịch bản quá hỏi chấm. Ai đời zombie mà biết ngủ, biết đi theo nhóm nhỏ như người ta đi chợ, hay bị ảnh hưởng bởi... cải lương. Tuyến nhân vật không có sự phát triển, nội dung thua cả web-drama là lý do phim chỉ thu về 10 tỷ đồng dù ra mắt dịp Quốc Khánh.
Cù Lao Xác Sống cũng là phát pháo đầu tiên để các nhà làm phim mạnh tay khai thác thêm địa hạt xác sống, mà cụ thể là thảm họa Virus Cuồng Loạn. Zombie được hóa trang vụng về, không những thế lý do nhiễm bệnh vì... thực phẩm bẩn khiến phim hề hước nhiều hơn là đáng sợ.
Cùng gặp lỗi hóa trang cẩu thả có Huyền Sử Vua Đinh. Phim khiến khán giả ngao ngáo và cảm thấy bị coi thường với những bộ râu dán keo giả tạo, nhà cấp bốn xuất hiện giữa thời phong kiến, diễn viên quần chúng nhuộm tóc. Tác phẩm có doanh thu... thấp kỷ lục là 42, 8 triệu đồng, rút khỏi rạp sau 10 ngày chiếu.
Phim hay cũng chết
Tro Tàn Rực Rỡ là một trường hợp đáng tiếc. Dựa trên truyện ngắn cùng tên của Nguyễn Ngọc Tư, tác phẩm vốn có nhiều chất liệu để khai thác. Khi ra rạp, phim được giới chuyên môn đánh giá cao. Hầu hết khen ngợi tài kể chuyện và xây dựng miền Tây sống động của đạo diễn Bùi Thạc Chuyên, số khác đánh giá cao diễn xuất của dàn cast, có Phương Anh Đào, Quang Tuấn,...
Tuy nhiên, phim có ít xuất chiếu, và sớm phải rút khỏi rạp do phần quảng bá quá nghèo nàn. Theo Box Office Việt Nam, phim chỉ thu về gần 4 tỷ. Trước đó, Tro Tàn Rực Rỡ được kỳ vọng khi tham dự nhiều liên hoan phim có tiếng, song có vẻ khoảng cách giữa nghệ thuật hàn lâm và thị hiếu khán giả Việt còn khá xa.
Tro Tàn Rực Rỡ và Đêm Tối Rực Rỡ là hai phim duy nhất được đánh giá có chất lượng tốt, kịch bản truyền cảm hứng, trong khi mặt bằng chung số lượng phim Việt ra rạp năm ngoái không ít. Nhiều người còn đùa rằng, có lẽ nhà làm phim nên đặt tựa phim kèm tính từ "Rực Rỡ" để lấy vía, như Bình Minh Rực Rỡ chẳng hạn!
Cú trượt dài của Thanh Sói
Nhắc đến việc mất lòng tin, hãy nhìn cách mà khán giả thờ ơ với phim mới của Ngô Thanh Vân. Nữ đạo diễn vốn tạo dự luận trái chiều kể từ sau Trạng Tí, nay trở lại với phần tiền truyện của bom tấn Hai Phượng. Có một sự thật là trước khi công chiếu, Thanh Sói vốn được kỳ vọng sẽ là cú hit cuối cùng của phòng vé năm 2022.
Ban đầu, Ngô Thanh Vân dự kiến ra mắt phim vào ngày 30/12. Thời điểm này rất lý tưởng, khi tác phẩm sẽ không có đối thủ nội địa ngang tầm, bom tấn Avatar 2 cũng hạ nhiệt nhiều. Tuy nhiên, vì lý do không rõ, "đả nữ" quyết định đẩy phim sớm một tuần, cạnh tranh với Đảo Độc Đắc của Lê Bình Giang.
Ban đầu, giới chuyên môn cho rằng đây là một đòn tất sát kỷ, hứa hẹn sẽ có kẻ "tử trận". Nhưng kẻ ngã ngựa ai ngờ lại là Thanh Sói. Có suất chiếu nhiều hơn hẳn Đảo Độc Đắc, song Thanh Sói lại bị khán giả ghẻ lạnh. Trong tuần đầu ra mắt, Đảo Độc Đắc đứng thứ hạng hai, chỉ sau Avatar 2, còn Thanh Sói thì trượt dài. Chỉ đến khi kết sổ, phim có Đồng Ánh Quỳnh, Tóc Tiên đóng chính mới thu được 20 tỷ. Dù Ngô Thanh Vân không công bố kinh phí , người trong nghề nhận định với phần phí dội lên từ các đợt dịch, kết hợp với việc phim nhiều lần bị cắt dựng lại để phù hợp kiểm duyệt, Thanh Sói chắc chắn lỗ nặng.
Có một sự thật đáng buồn, rằng năm 2022 đánh giá việc khán giả mất dần niềm tin vào phim Việt. Mùa Tết Âm Lịch 2023 có sự góp mặt của ba phim Việt là Nhà Bà Nữ, Chị Chị Em Em 2 và Siêu Lừa Gặp Siêu Lầy. Nếu trong các mùa phim Tết trước, đây có vẻ là một thế chân vạc bất phân thắng bại, thì thị hiếu năm nay của khán giả khiến cán cân rất lung lây. Sự góp mặt của bất kỳ phim ngoại nào cũng đủ là "chiếc lá rơi" đủ khiến các nhà làm phim Việt phải rùng mình.
