Xã hội hiện đại, phim ảnh phát triển, giới trẻ nói gì về phim tài liệu Việt?
Phim tài liệu Việt Nam những năm gần đây liên tục tạo được tiếng vang trên sàn đấu quốc tế, nhận được nhiều sự quan tâm, trong đó có giới trẻ. Phim tài liệu không dài như phim truyền hình, cũng không cô đọng, ngắn gọn như phim điện ảnh, loại phim bị gắn mác kén người xem này hiện tại vẫn thu hút được nhiều sự quan tâm từ giới trẻ.
Phim tài liệu là một bộ phim chuyển động, không hư cấu, nhằm mục đích "ghi lại hiện thực, chủ yếu cho mục đích giảng dạy, giáo dục hoặc duy trì hồ sơ lịch sử. Phim tài liệu ban đầu được gọi là "phim thực tế ", và có độ dài một phút hoặc ít hơn. Theo thời gian, thể loại phim này đã phát triển sản xuất dài hơn, thậm chí nhiều tập, bao gồm nhiều danh mục hơn như: giáo dục, lịch sử, quan sát và tài liệu giả tưởng.
Lịch sử nước nhà được tái hiện lại bằng hình ảnh, âm thanh sinh động dễ hiểu nhưng có dễ ngấm đối với các Gen Z hay không? Hãy cùng CineON lắng nghe những chia sẻ của các bạn trẻ về phim tài liệu Việt.
Phim tài liệu có thật sự khô khan?
Từ lâu, chúng ta vẫn thường mặc định trong đầu rằng phim tài liệu là loại phim ghi lại hiện thực chân thật nhất một cách khô khan, không được tô vẽ thêm các chi tiết kỳ ảo, lãng mạn như phim tình cảm nên loại phim này rất khó nuốt. Nó chỉ thật sự có ý nghĩa đối với những đối tượng đang làm nghiên cứu lược sử hoặc có mục tiêu tìm hiểu về những sự kiện lịch sử, văn hóa xã hội liên quan.
Chia sẻ cảm nhận khi xem phim tài liệu, bạn Mỹ Diệu - một Gen Z cho hay: "Mình khá hứng thú với phim tài liệu Việt dù chất liệu không tình cảm như phim Hàn Quốc nhưng lại lột tả được bức tranh đa màu của xã hội hiện thực đương thời. Mình từng xem các bộ phim về chiến tranh của Việt Nam, có những cảnh quay khiến mình sởn gai ốc, xúc động đến nghẹn ngào vì sự hy sinh của ông cha ta ngày trước".
Mình từng xem các bộ phim về chiến tranh của Việt Nam, có những cảnh quay khiến mình sởn gai ốc, xúc động đến nghẹn ngào vì sự hy sinh của ông cha ta ngày trước
Mỹ Diệu
Phim chiếu rạp
Vốn dĩ phim tài liệu chẳng hề khô khan chút nào cả nếu bạn đã xem qua những thước phim ghi lại câu chuyện hy sinh của những anh hùng áo trắng trong trận chiến với đại dịch covid vừa qua. Bộ phim tài liệu Ranh Giới, Dã Chiến hay Ngày Về Và Hậu Phương,... đều đã lấy đi nhiều nước mắt của người xem khi ghi lại những hình ảnh chân thật nhất của các y bác sĩ nơi tuyến đầu chống dịch, nỗi đau của các bệnh nhân nhiễm bệnh khi đứng trước sinh tử.
Bạn Hồng Thắm - sinh viên khoa tâm lý học chia sẻ: "Đã có rất nhiều phim tài liệu làm cho mình khóc rồi cười, ai bảo phim tài liệu khô khan là sai rồi, có mấy bộ màu phim trắng đen làm mình rất thích, cảm giác hoài cổ, có chút chất xưa, chất sử thi. Còn các bộ phim tài liệu dùng kỹ thuật số có nhiều màu sắc thì lại cho mình cảm giác chân thật. Chẳng hạn mấy góc quay về thiên nhiên, con người Việt Nam mang lại cho mình sự yên bình, thư thái, lâng lâng trong từng khung ảnh".
Có thể nói phim tài liệu là một trong những nguồn cảm hứng hay ho cho các bạn trẻ
Thanh Thảo
Phim chiếu rạp
"Nói phim tài liệu không tình cảm thì chắc rằng người xem chưa thật sự cảm được phim, riêng mình đã từng xem khá nhiều phim tài liệu, đa số các tác phẩm không chỉ cung cấp kiến thức mà còn đưa mình trở về các thời đại xưa, thậm chí mở ra trước mắt mình những chân trời mới, khơi gợi những ý tưởng, sáng tạo. Có thể nói phim tài liệu là một trong những nguồn cảm hứng hay ho cho các bạn trẻ" - bạn Thanh Thảo nói thêm.
Phim tài liệu là niềm tự hào văn hóa dân tộc
Phim tài liệu đa dạng phong cách và màu sắc, mỗi tác phẩm mang lối khai thác riêng biệt. Trong đó có những siêu phẩm đã khắc họa rõ nét nền văn hóa độc đáo và đậm chất Việt Nam khiến cộng đồng quốc tế ngưỡng mộ. Bộ phim tài liệu tiêu biểu gần đây đã làm được điều này phải kể đến như Mùa Xuân Vĩnh Cửu.
Mùa Xuân Vĩnh Cửu của đạo diễn Việt Vũ chiến thắng giải Grand Prix Documentary Short ở Liên hoan phim quốc tế Cork lần thứ 66 tại Ireland, nhận đề cử Phim tài liệu ngắn xuất sắc tại giải Oscar 2022. Bộ phim tái hiện bức tranh chuyển mình trong kỷ nguyên kỹ thuật số của VIệt Nam, truyền tải những hy vọng, niềm tin về tương lai. Tác phẩm còn trưng diện những nét đẹp của văn hóa miền cao, những thước phim chân thật về thiên nhiên hùng vĩ của tổ quốc, thể hiện tình hữu nghị, đoàn kết của anh em các nước Đông Dương.
Đề cập đến nét đặc sắc của phim tài liệu Việt, bạn Mỹ Duy tự hào tâm tình: "Bộ phim Cánh Đồng Hoang là tác phẩm mình tâm đắc nhất khi nói về cách mạng tại vùng đồng bằng Sông Cửu Long. Nét đẹp văn hóa Tây Nam Bộ được thể hiện rõ nét qua giọng nói đặc trưng rất miền Tây, rất thật của diễn viên mà không thông qua lồng tiếng, hình ảnh vùng sông nước của quê hương mình cùng những chiếc xuồng ba lá ngày xưa hiện lên thật đẹp. Có thể khẳng định phim tài liệu không chỉ ghi chép lịch sử mà còn khắc họa lại bản sắc văn hóa Việt".
Có thể khẳng định phim tài liệu không chỉ ghi chép lịch sử mà còn khắc họa lại bản sắc văn hóa Việt
Mỹ Duy
Phim chiếu rạp
Đồng quan điểm đó, bạn Ngọc Ngà bộc bạch: "Nếu không xem phim tài liệu, mình còn không biết Việt Nam có những hủ tục đáng sợ của các đồng bào khác. Dù hiện nay, các hủ tục đó đã không còn nhưng qua phim tài liệu mình có thể cảm nhận được mức độ ghê tởm của nó. Phim tài liệu không chỉ trưng bày nét văn hóa đẹp, mà còn lên án những bản ngã lạc hậu trong bản sắc của một số cộng đồng".
Phim tài liệu là trang sử thi sống mãi theo thời đại
Những trận chiến hào hùng của dân tộc vang dội khắp năm châu, những mốc son chói lọi đánh dấu chủ quyền, độc lập tự do của Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa đều được tái hiện rõ nét qua các bộ phim tài liệu. Trận đánh ngày đêm không ngủ của Điện Biên Phủ hay ngày giải phóng miền Nam thống nhất đất nước với chiến dịch Hồ Chí Minh,... tất cả đã làm cho phim tài liệu trở nên quý giá khi nói về những tang thương và niềm tự hào về lịch sử đấu tranh anh dũng của dân tộc.
Tự hào nhìn lại đoạn trường lịch sử vẻ vang của Tổ quốc, là sinh viên khoa Địa lý, bạn Lan Anh chia sẻ: "Nhắc đến chiến tranh miền Nam làm mình không thể quên được từng chi tiết hào hùng đến nghẹt thở trong bộ phim Nổi Gió. Những trang sử thi được tái hiện sinh động bằng phim ảnh giúp thế hệ trẻ như mình có cái nhìn khách quan và tiếp cận dễ dàng hơn về lịch sử dân tộc. Những thước phim quý giá này sẽ giúp đời sau càng thêm biết ơn công lao của các anh hùng đã ngã xuống. Bạn trẻ đam mê nghiên cứu lịch sử dân tộc thì phim tài liệu là nguồn tham khảo không thể bỏ qua".
Những trang sử thi được tái hiện sinh động bằng phim ảnh giúp thế hệ trẻ như mình có cái nhìn khách quan và tiếp cận dễ dàng hơn về lịch sử dân tộc.
Lan Anh
Phim chiếu rạp
Bạn Nguyên Tú cũng có cùng ý kiến: "Lịch sử là sự thật, mà sự thật thì vẫn luôn là sự thật nên các bộ phim tài liệu về lịch sử nước nhà là sự thật của cuộc đấu tranh tàn khốc để dựng nước và giữ nước. Trải qua bao năm tháng, giá trị của nó vẫn còn mãi ở đó, nguyên vẹn và chói lọi", còn phim tài liệu vẫn giữ nguyên được tính chất truyền tải lịch sử của nó..
Phim tài liệu đang được phát triển thương mại hóa
Phim tài liệu được biết đến như một tài liệu ghi chép lịch sử, phản ánh hiện thực, kể những câu chuyện xảy ra trong cuộc sống thường ngày của một cộng đồng, một hiện tượng, một vùng đất, một quốc gia, dân tộc. Gần đây, phim tài liệu Việt đã xuất hiện nhiều hơn tại các cụm rạp như Chuyến Đi Cuối Cùng Của Chị Phụng, Lửa Thiện Nhân, Đoạn Trường Vinh Hoa,... đã thu hút sự quan tâm của nhiều khán giả, khác với các loại phim tài liệu thông thường chỉ được phát trên đài truyền hình, phục vụ cho tuyên truyền, phổ biến thông tin chính thống. Phải chăng phim tài liệu đang bắt đầu phát triển trên đường đua thương mại.
Bàn luận về điều này, bạn Đạt Khắc bảo: "Phim tài liệu ra rạp là một niềm vui và vinh hạnh. Để cạnh tranh với phim điện ảnh tại phòng vé, phim tài liệu không đơn giản chỉ là phim tái hiện sự thật, mà còn phải là cuốn tài liệu đặc sắc. Nó có thể là những tình tiết mang tính thời sự, câu chuyện cảm động giữa người với người, lồng ghép nhiều thông điệp, kỹ xảo cuốn hút,... ".
Phim tài liệu không đơn giản chỉ là phim tái hiện sự thật, mà còn phải là cuốn tài liệu đặc sắc.
Đạt Khắc
Phim chiếu rạp
Bày tỏ về câu chuyện này, Bạn Quỳnh Như khẳng định: "Mình ủng hộ phim tài liệu được ra rạp, đây cũng là cách để mang trang sử vẻ vang của Việt Nam mình đến với bạn bè quốc tế. Còn vấn đề có thương mại hóa hay không thì mình không bàn tới, những thước phim chất lượng thì thương mại hóa được là điều đáng mừng".
Tạm kết
Phim tài liệu dù bị đồn thổi kén người xem nhưng nếu khai thác tốt và làm nên sản phẩm tốt thì bộ phim đó chắc chắn luôn được đông đảo khán giả đón nhận dù ở bất kỳ độ tuổi nào. Không chỉ đem lịch sử hào hùng của dân tộc vươn ra thế giới bằng phim ảnh mà các bộ phim tài liệu quý giá còn quảng bá được vẻ đẹp văn hóa đa dạng trong thống nhất của Việt Nam. Bên cạnh đó, thể loại phim này khi mang vào thương mại đã đảm bảo chất lượng sẽ là điểm sáng rất lớn cho nền điện ảnh nước nhà. Phim tài liệu phải bảo đảm tôn trọng lịch sử, giữ gìn và phát huy được những hình ảnh của văn hóa, bản sắc dân tộc, nêu lên cái nhìn thực tế, phát huy giá trị tốt đẹp, phản ánh những hiện tượng xấu của xã hội.
Nguồn: TH&PL