Vị đạo diễn vừa giành chiến thắng tại Liên hoan phim Berlin lại mang đến một ứng viên nổi bật cho giải Cành Cọ Vàng năm nay
Liên hoan phim Cannes là một trong những liên hoan phim quốc tế có sức ảnh hưởng nhất thế giới, được tổ chức vào tháng 5 hằng năm tại thành phố Cannes thuộc phía nam nước Pháp với một số ngoại lệ. "Ngày hội" quy tụ tinh hoa điện ảnh thế giới luôn nhận được sự săn đón nồng nhiệt từ giới truyền thông bởi những kiệt tác điện ảnh, dàn giám khảo chuyên nghiệp và quy mô hoành tráng của sự kiện.
Liên hoan phim Cannes đã chính thức trở lại sau 1 năm vắng bóng vì Covid-19. Nói về những sự kiện nổi bật của Liên hoan phim lần này, có thể kể đến dàn giám khảo do đạo diễn Spike Lee làm chủ tịch và giải thưởng Cành Cọ Vàng Danh Dự được trao cho nữ đạo diễn, diễn viên Jodie Foster ngay trong buổi lễ khai mạc.
Trong số 24 tác phẩm cạnh tranh cho giải Cành Cọ Vàng, Drive My Car - bộ phim dựa trên truyện ngắn của Haruki Murakami được cầm trịch bởi Ryusuke Hamaguchi là bộ phim duy nhất đến từ Nhật Bản và cũng là một trong số ít các đại diện châu Á được vinh dự nằm trong danh sách này.
Các đối thủ của Drive My Car bao gồm Annette - tác phẩm mở màn cho Liên hoan phim của đạo diễn Leos Carax cùng sự góp mặt của Adam Driver và Marion Cotillard, Benedetta - bộ phim được xem là nhân tố gây tranh cãi lớn nhất Liên hoan phim năm nay, The French Dispatch, Memoria,... Đây là tác phẩm thứ hai của Ryusuke Hamaguchi tranh giải tại Cannes sau bộ phim hài lãng mạn Asako I & II năm 2018.
Đạo diễn của Drive My Car không ai khác chính là người vừa giành giải thưởng lớn tại Liên hoan phim Berlin với tác phẩm mới nhất The Wheels Of Fortune And Fantasy.
Bộ phim điện ảnh mà Ryusuke mang đến Cannes 2021 được chuyển thể từ truyện ngắn cùng tên trong tập truyện Những Người Đàn Ông Không Có Đàn Bà của Murakami - cây bút trứ danh được biết đến qua nhiều tác phẩm nổi tiếng ở Nhật cũng như trên toàn thế giới như Rừng Na Uy, Kafka Bên Bờ Biển, Người Tình Sputnik,...
Bộ phim có thời lượng 3 tiếng kể về câu chuyện của Yusuke Fukaku (do tài tử Hidetoshi Nishijima thủ vai), một diễn viên sân khấu kiêm đạo diễn, còn vợ anh là nhà biên kịch Fukaku (Kirishima Reika). Cuộc hôn nhân của hai người diễn ra trong êm đẹp nhưng người vợ đã để lại một bí mật và đột ngột từ giã cõi đời.
Hai năm sau, Yusuke Fukaku nhận làm đạo diễn cho bộ phim Uncle Vanya nên anh lái xe đến Hiroshima. Để thuận tiện cho việc di chuyển, anh đã thuê Watari Misaki (Miura Touko), một người khá kiệm lời và dè dặt, làm tài xế riêng.
Nhờ vào khoảng thời gian làm việc cùng Yusuke, Fukaku nhận ra nhiều điều trong cuộc sống hôn nhân trước đây anh đã luôn né tránh. Cuộc gặp gỡ với cô gái trẻ này đã gợi lên nhiều suy nghĩ và kí ức trong Fukaku, đồng thời cũng giúp anh dám đối diện với sự thật.
Thông qua buổi chia sẻ với tờ Hollywood Reporter, vị đạo diễn đã mang đến góc nhìn cụ thể hơn về quá trình ấp ủ nên tác phẩm ấn tượng này cũng như những chất liệu nghệ thuật mà ông sử dụng để hoàn thành Drive My Car.
Điều gì đã thúc đẩy bạn mang tác phẩm của Haruki Murakami lên màn ảnh lớn? Có phải vì bạn cũng là một người hâm mộ Murakami không?
Hiện nay có rất nhiều người ở Nhật Bản tôn sùng Murakami. Dù tôi không hẳn là một trong số đó, nhưng Murakami là một tác giả mà tôi rất thích. Thật ra, ý tưởng chuyển thể truyện ngắn Drive My Car không xuất phát từ tôi mà do nhà sản xuất của tôi, Akihisa Yamamoto, đề xướng. Tôi bị thuyết phục bởi ý tưởng của anh, và chúng tôi thống nhất là chỉ chuyển thể một trong số những truyện ngắn của tập Những Người Đàn Ông Không Có Đàn Bà.
Cái tên Drive My Car hiện lên trong đầu tôi sau một khoảng thời gian kể từ lúc bắt đầu dự án. Tôi chợt nhớ ra rằng tôi đã đọc truyện ngắn này và phát hiện nhiều góc nhìn khá tương tự với phong cách làm phim của mình. Và thế là bộ phim Drive My Car đã chính thức ra đời theo cách đó.
Bạn có thể phân tích thêm về tính tương tự này không?
Đầu tiên là với các nhân vật. Cả nhân vật chính Kafuku và cô tài xế trẻ Misaki đều là những người giỏi che giấu tâm trạng của mình. Đối với họ, việc bộc lộ cảm xúc mùi mẫn là một điều không cần thiết. Tuy nhiên, trong không gian gần gũi của chiếc ô tô nhỏ, đời sống nội tâm của hai người bắt đầu được tiết lộ từng chút một.
Trong quá khứ, tôi đã hoàn thành một phim tài liệu về vùng đất Tohoku của nước Nhật. Tôi dành nhiều thời gian cho việc di chuyển bằng ô tô trong lúc quay bộ phim này, vì vậy mà tôi hiểu rằng hoàn cảnh đó có thể gợi lên những cuộc nói chuyện tâm tình giữa người ngồi trong xe. Khi hai con người cùng sát cánh bên nhau, cảm xúc giữa họ đôi khi sẽ hòa vào nhau một cách tự nhiên, nhưng hiếm thấy.
Ở thời đại ngày nay, sợi dây gắn kết giữa vùng đất nội tâm bên trong con người ngày một vơi dần đi. Nhưng điều đó lại dễ dàng tìm thấy giữa hai cá nhân trong cùng một khoang xe - tuy không nhìn về phía đối phương nhưng lại có cùng đích đến. Sự thoải mái khi không cần phải đối diện với nhau như thường lệ khiến con người ta dần dần tiến vào những cảm xúc chân thật hơn, bớt bị kìm nén hơn.
Bạn có làm việc cùng Murakami trong quá trình chuyển thể tác phẩm của ông không?
Thật ra thì tôi chưa bao giờ gặp ông ấy. Nhiều người bảo tôi rằng việc mang những tinh túy trong văn chương của Murakami vào một bộ phim là không hề dễ dàng, vì vậy tôi quyết định viết một bức thư trình bày những dự định của mình trong việc sản xuất bộ phim để gửi cho ông. Murakami đã hồi âm với một lời chấp thuận đơn giản.
Tôi luôn thông báo cho ông qua email mỗi khi có sự thay đổi trong tiến trình thực hiện. Mỗi lần như vậy, ông đều trả lời một cách ngắn gọn. Tôi không nghĩ là ông đã xem qua thành quả cuối cùng của dự án chuyển thể này, tôi chỉ biết là ông sẽ đến xem bộ phim khi nó được công chiếu chính thức tại các rạp phim ở Tokyo.
Nguyên tác Drive My Car có nội dung khá ngắn, bạn đã thêm thắt những yếu tố nào để biến câu chuyện trở thành một bộ phim thực sự?
Tác phẩm gốc có độ dài vỏn vẹn 50 trang khiến cho việc chuyển thể có chút khó khăn. Tôi không còn cách nào khác ngoài tô điểm thêm cho nó (chắc chắn là) cùng với sự đồng ý của Murakami.
Tuy nhiên, tôi không muốn mở rộng thêm quá nhiều yếu tố, khiến bộ phim xa rời nguyên tác. Vì vậy tôi đã sử dụng những chất liệu có sẵn trong các câu chuyện khác của cùng tập truyện. Thay vì phải tạo ra những tình tiết mới, tôi tận dụng luôn những chi tiết tương tự của những "người anh em".
Nếu là một người đọc trung thành của Murakami, hẳn bạn sẽ nhận ra tôi đã thêm vào một ít yếu tố của 2 truyện ngắn Scheherazade và Kino. Ngoài ra, tôi cũng họa thêm cho bức tranh nghệ thuật này một ít chất liệu từ vở kịch Uncle Vanya của Chekhov - vở kịch xuất hiện trong tác phẩm gốc.
Một trong những yếu tố thú vị của bộ phim là đa số nhân vật trong phim nói nhiều thứ tiếng khác nhau, điều này khiến họ không hoàn toàn hiểu hết ý tứ của đối phương. Liệu bạn có thể chia sẻ thêm về ý tưởng mới lạ này không?
Trong các đoạn hội thoại bình thường, hai người lần lượt đối đáp với nhau theo một trật tự logic, nhưng điều này sẽ khó xảy ra nếu hai nhân vật nói hai ngôn ngữ khác nhau - họ không thật sự hiểu hết câu chữ của người còn lại.
Tuy vậy, tôi tin là việc thông hiểu một bộ phim mà không hoàn toàn sử dụng ngôn ngữ trong phim là một điều rất khả thi. Thông qua Drive My Car, tôi muốn khán giả được hòa vào mạch cảm xúc của bộ phim mà không bị bó buộc bởi ngôn ngữ, hay chí ít là giảm đi sự ảnh hưởng của yếu tố hiện thực.
Các diễn viên có phải cũng sử dụng nhiều ngôn ngữ khác nhau hay không?
Đúng là như thế, dàn cast của bộ phim cũng có khả năng nói đa ngôn ngữ như trong tác phẩm mà mọi người xem. Diễn viên thủ vai Ryu chỉ thành thạo một ít tiếng Nhật. Dù vậy, đa số diễn viên đều sử dụng tiếng mẹ đẻ.
Liệu có đúng là bạn muốn bỏ qua yếu tố hiện thực để tập trung vào khán giả và trải nghiệm phi ngôn ngữ khi xem phim của họ hay không?
Khi bộ phim bước vào giai đoạn sản xuất, tôi đã cho các diễn viên lặp đi lặp lại lời thoại của mình cùng nhau - tương tự như cách Kafuku hướng dẫn các diễn viên của mình trong truyện. Bằng việc lặp lại này, họ sẽ quen dần với tông giọng của những người bạn diễn sử dụng ngôn ngữ hoàn toàn khác họ. Lúc bấy giờ, âm điệu trong giọng nói mới chính là nhân tố chính giúp họ bám sát lấy những gì người kia muốn truyền đạt.
Sau quá trình luyện tập đó, tôi mới bắt đầu cho họ đọc toàn bộ kịch bản trong tiếng mẹ đẻ. Việc thấu hiểu cả bộ phim đã trở nên dễ dàng hơn rất nhiều. Ngôn ngữ cơ thể cũng là một nhân tố rất quan trọng mà các nhân vật cần lưu ý. Để cuộc hội thoại diễn ra suôn sẻ, họ cũng phải tập trung quan sát những biểu hiện trên cơ thể đối phương nhằm phán đoán được mình nên đối đáp thế nào cho phải.
Tôi tin rằng rào cản về ngôn ngữ trong tác phẩm sẽ không làm khán giả cảm thấy bối rối, mà ngược lại, còn tạo ra một lối đi riêng dẫn đến thứ cảm xúc không thể bộc lộ nên lời.
Drive My Car là một trong những tác phẩm được kỳ vọng tại Liên hoan phim Cannes lần thứ 74. Bộ phim sẽ chính thức được ra mắt với khán giả Nhật Bản vào mùa hè năm nay.
Nguồn: TH&PL