Văn hóa làm việc tàn nhẫn của Hollywood đang đứng trước bàn cân soi xét của gần như toàn bộ nhân viên trong ngành.
Tám giờ làm việc một ngày mà không có nghỉ trưa. Tai nạn xe cộ xảy ra do thiếu ngủ. Một người trong đoàn phim phải trở lại làm việc ngay sau ngày sẩy thai.
Trong rất nhiều tháng, các thành viên của một công đoàn đại diện cho hơn 150.000 nhân viên hậu trường đã chia sẻ lên các phương tiện truyền thông hàng trăm câu chuyện tương tự về những điều kiện khắc nghiệt khi làm việc ở phim trường. Cho đến tuần này, Liên minh quốc tế Nhân viên đoàn phim (IATSE) đã đi đến một cột mốc lịch sử: cuộc bỏ phiếu của họ đã dẫn đến một cuộc đình công có thể dẫn đến tình trạng ngừng tất cả các tác phẩm của Hollywood trong tương lai gần.
"Mức lương thấp và hình thức làm việc quá mức là những câu chuyện quá quen thuộc trong ngành công nghiệp này" - Kate Fortmueller, trợ lý giáo sư nghiên cứu về giải trí và truyền thông tại Đại học Georgia cho biết.
Nghiên cứu của Kate Fortmueller tập trung vào thực trạng của người lao động ở Hollywood và cho rằng cuộc đình công này có thể xem là "đỉnh điểm trong nhiều năm" trong nỗ lực nhằm cải thiện điều kiện làm việc của các nhân viên hậu trường.
Trong quá khứ, các cuộc tranh luận về văn hóa làm phim độc hại đã từng xuất hiện. Đáng chú ý nhất là vụ việc xảy ra vào năm 1997, khi một nhân viên quay phim không may thiệt mạng vì tai nạn xe, sau 19 giờ làm việc không ngừng nghỉ.
Vụ việc này đã dẫn đến một yêu cầu giới hạn giờ làm việc cho 14 giờ một ngày, nhưng đáng tiếc là đã thất bại. Hollywood và cả công chúng chỉ đơn giản là không quá bận tâm đến sự hiện diện của những người lao động như điều khiển máy quay, thiết kế trang phục hay thậm chí trợ lý sản xuất.
Tuy nhiên, sự kiện năm nay hoàn toàn có tiềm năng để đánh dấu một bước ngoặt mới. Dịch bệnh đã thay đổi ngành công nghiệp giải trí: hạn chế sản xuất, thúc đẩy các cuộc đàm phán về các biện pháp phòng ngừa tai nạn, và ràng buộc với cái thỏa hiệp tốn kém hơn.
"Không ai có thể ngờ rằng bộ phim của Marvel sẽ được phát hành trực tuyến, và điều này sẽ khiến cho Sacrtlett Johansson - ngôi sao của bộ phim kiện chính hãng phim của mình vì thất thu lợi nhuận (sau đó họ đã giải quyết)" - Fortmueller đề cập đến vụ việc Black Widow được phát hành trên Disney+.
Kate Fortmueller cho ý kiến rằng mọi thứ phải được điều chỉnh lại và mọi người phải nhận thức được giá trị của họ. Hiện tại, công đoàn vẫn đang đàm phán lại với Liên minh các Nhà sản xuất phim ảnh và truyền hình (Alliance of Motion Picture and Television Producers) - đại diện cho những công ty sản xuất lớn. Trong một tuyên bố, AMPTP cho biết sẽ cố gắng duy trì thỏa thuận để đảm bảo ngành công nghiệp vẫn được hoạt động.
Cô cảm thấy thế nào trước vụ bỏ phiếu lịch sử này của công đoàn?
Tỷ lệ phản hồi của họ lên đến 90%, điều này thật sự tuyệt vời. Trong cuộc đình công cuối cùng của nhân viên đoàn phim ở Hollywood, vào năm 1945, các công đoàn đại diện cho những người trang trí bối cảnh đã đấu đá lẫn nhau để chọn người đi thương lượng. Cuộc xung đột nội bộ này đã dẫn đến bạo lực đáng tiếc, nhưng rõ ràng cuộc bỏ phiếu đình công lần này đang cho thấy sự đoàn kết chặt chẽ của IATSE.
Nếu nhìn vào lịch sử của các cuộc đình công ở Hollywood, vào những thập niên 20 và 30, các cuộc đình công chủ yếu xoay quanh điều kiện làm việc trên phim trường và các điều khoản bồi thường. Nhưng cho đến những năm 60, các cuộc đình công có phần bớt sôi nổi. Sự kiện lần này đưa chúng ta trở về thập niên 20 và 30, thật thú vị khi vào năm 2021 chúng ta vẫn có những cuộc thảo luận về các vấn đề tương tự những năm đó.
Những người lao động hiện nay đang đấu tranh cho vấn đề "điều kiện an toàn" bao gồm thời gian nghỉ trưa và quãng thời gian nghỉ ngơi khác. Đây là những điều kiện cơ bản và rất hiển nhiên trong những ngành công nghiệp khác, nhưng theo như cô biết thì trong nhiều năm, các cuộc đấu tranh vấn đề trên ở ngành công nghiệp này không mang lại kết quả gì. Vậy cô nghĩ điều gì làm nên sự khác biệt cho lần này?
Trước dịch bệnh, rất nhiều người đã dự đoán rằng Hiệp hội Nhà văn Hoa Kỳ - đại diện cho các nhà văn của Hollywood sẽ có động thái vào mùa xuân năm 2020. Mọi người dự đoán rằng sẽ có một cuộc đàm phán có khả năng gây tranh cãi vì tất cả các hãng phim này đều tung ra tính năng phát trực tuyến dịch vụ vào năm 2020 - đồng nghĩa với việc họ phải chia nhỏ tỷ lệ doanh thu. Và rồi, dịch bệnh ập đến.
Kể từ thời điểm đó, mọi người đã có nhiều thời gian để ngồi lại và suy ngẫm về những gì phải làm cho công việc của mình. Ở Hollywood, việc sản xuất không thể diễn ra, mọi người bắt buộc phái ở nhà nhiều hơn. Vì tính chất công việc này là làm tự do (freelancer), nên bình thường họ phải rất hối hả để hoàn tất công việc hiện tại và chuẩn bị cho các đầu việc tiếp theo. Làm liên tục hoặc chết đói. Thế nên, tôi nghĩ rằng việc không thể làm việc nhiều khiến họ có thời gian để ngẫm nghĩ một chút về điều kiện công việc.
Những điều kiện đằng sau ngành công nghiệp này là gì? Cái giá ẩn sau những chương trình và các bộ phim là như thế nào?
Một số người đã chết vì tai nạn xe, thế nên có thể nói rằng, trong những trường hợp tệ nhất, thì cái giá là cả mạng sống. Những giờ làm tăng ca ảnh hưởng đến hôn nhân, có hại cho những mối quan hệ cá nhân, và tước đi sự hiện diện của họ trong cuộc đời con cái họ. Không những thế, nó còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, nhất là tình trạng thiếu ngủ.
Tôi có vài sinh viên cũ, họ kể với tôi về vấn đề về các vấn đề về chân mà họ gặp phải vì đứng cả ngày ở phim trường, mặc dù họ chưa đến 25 tuổi. Những người trẻ thật sự phải đối diện với các vấn đề thể chất vì những ngày dài quá căng thẳng. Câu hỏi đặt ra ở đây là, liệu có đáng không?
Từ những thông tin được báo cáo về cuộc đàm phán cho đến nay, có vẻ như các thành viên công đoàn lẫn các công ty sản xuất đều muốn đạt được thỏa thuận, đảm bảo rằng ngành công nghiệp này không bị đình trệ. Vậy điều gì đã giữ họ lại với nhau?
Vấn đề luôn luôn là tiền (để chi trả các khoản phí do công đoàn quy định nhằm bảo vệ người lao động). Dù bạn đi quay phim ngày dài hay chỉ vài giờ đồng hồ thì luôn có một khoản phí nhất định, thường thì nhà sản xuất đều sẽ tính vào ngân sách. Nếu họ không bận tâm, họ sẽ phải trả giá. Và có một điều mà AMPTP phải nhận ra rằng có rất nhiều tài năng là một phần của công đoàn, và họ gắn bó chặt chẽ với nhau. Liên minh đó sẽ không dễ gì lay chuyển, và cá nhân tôi nghĩ họ hoàn toàn nên đấu tranh.
Điều kiện làm việc tốt hơn sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ Hollywood như thế nào?
Việc đa dạng hóa nội dung trên màn ảnh thu hút nhiều sự chú ý và chúng ta cần thay đổi thành phần của những người có quyền hạn. Nhưng làm thế nào để chúng ta thay đổi cả Hollywood? Đặt bộ phận trang phục và trang điểm sang một bên, thì nhiều công đoàn nổi bật hiện nay vẫn là một ngành công nghiệp do nam giới da trắng thống trị. Ai sẽ được giải thoát khỏi một ngày làm việc 18 giờ? Những điều kiện này đặc quyền riêng cho một số loại quan hệ, và phân công lao động.
...Bạn cần một nền văn hóa sản xuất có thể hỗ trợ mọi người làm việc ở đó. Tuy nhiên, cuộc đình công này chỉ có thể thay đổi một số văn hóa làm việc độc hại đang tồn đọng.
Lần cuối cùng công chúng nhìn thấy hình ảnh người làm công ở Hollywood biểu tình là vào năm 2007. Cô thấy kết quả tiềm năng nào cho cuộc đình công của các công đoàn hiện tại? Mọi người có thể trông đợi điều gì?
Trong thời gian các biên kịch đình công, các đoàn làm phim không có thêm tập nào để quay, thế nên các mùa phim sẽ bị rút ngắn. Lần này thì người xem có thể mất các chương trình tivi hàng tuần, nhưng hiện tại chúng ta cũng đang ở trong một môi trường rất khác. Nếu quá trình sản xuất bị tạm ngưng hoàn toàn và người xem có đăng ký Netflix của mình, thì họ vẫn còn rất nhiều thứ để xem.
Trong hơn một năm rưỡi qua, việc phát hành phim cũng đã quá nhiều, cũng có rất nhiều chương trình đã bị tạm hoãn, thế nên xem ra người xem sẽ không thiếu đi các lựa chọn giải trí.
Nếu như vậy thì tại sao những gì đang diễn ra ở Hollywood lại được xem là quan trọng?
Dạng hợp đồng ở Hollywood là sự tổng hợp giữa văn hóa làm việc tự do và môi trường cạnh tranh khốc liệt. Nếu hình dung về tương lai của môi trường làm việc sau này, thì Hollywood là hình mẫu cho các hoạt động hiện đang tồn tại (ở bất kì đâu). Và đó là một nền văn hóa cần phải thay đổi.
Và lý do lớn nhất để chúng ta cùng trò chuyện về vấn đề này là điều kiện làm việc ở Hollywood đang dần bị ảnh hưởng bởi công nghệ. Ngành công nghiệp công nghệ được biết đến với điều kiện làm việc khủng khiếp. Nhưng các công ty công nghệ đang tham gia vào Hollywood, tạo nên một ngành công nghiệp hợp nhất.
Ý tôi là, nếu bạn xem truyền hình, nếu bạn xem phim, bạn nên nghĩ xem ai đang làm ra chúng và trong những điều kiện nào. Nếu bạn quan tâm đến cách những chiếc iPhone của bạn được tạo ra và tôi nghĩ rằng rất nhiều người cũng vậy, bạn không nên nhìn nhận điều này theo cách khác.
Nguồn: TH&PL