Khi nghệ thuật va chạm với sự thật, bên nào sẽ thắng?
Gia tộc Gucci sang trọng từng có những cuộc tranh giành quyền lực nội bộ, khiến họ đánh mất công ty do Guccio Gucci sáng lập, nay đã tìm ra điểm chung để đứng cùng nhau: House Of Gucci (tạm dịch: Ngôi nhà của Gucci)
House Of Gucci là bộ phim được dựng từ tiểu thuyết cùng tên, kể về vụ sát hại Maurizio Gucci, cháu trai của Guccio Gucci - nhà sáng lập đời đầu tiên của hãng thời trang. Phim đã khởi chiếu tại Hoa Kỳ vào tuần trước, với sự tham gia của Lady Gaga trong vai Patrizia Reggiani - người vợ bị hắt hủi, và Adam Driver trong vai Maurizio Gucci. Mười thành viên của gia tộc lẫy lừng theo đó lên tiếng phản đối bộ phim mà họ tin là bóp méo lịch sử, tên tuổi dòng tộc và thương hiệu họ dày công gây dựng.
Hậu duệ của Aldo Gucci - một trong ba người con trai của Guccio, tuyên bố: "Mặc dù bộ phim tuyên bố kể về 'câu chuyện có thật', nhưng câu chuyện trong đó không có bất cứ điều gì chính xác. Nó mô tả Aldo Gucci - chủ tịch của công ty trong 30 năm - và các thành viên khác của gia tộc Gucci, là những kẻ côn đồ, thiếu hiểu biết và vô cảm với thế giới".
Ông tiếp tục:"Việc tái dựng lại các sự kiện, thể hiện sự khoan hồng đối với một phụ nữ đã bị kết án là kẻ chủ mưu vụ giết người Maurizio Gucci, thậm chí miêu tả cô ta như một nạn nhân phải đấu tranh giành lấy chỗ đứng ở nơi đàn ông chiếm toàn quyền kiểm soát, là một sự bất công và không thể sai sự thật hơn nữa".
Các đại diện quan hệ công chúng của bộ phim cho biết, cả nhà sản xuất và đạo diễn phim đều không thể liên lạc được để trả lời tuyên bố của gia đình. Lady Gaga đã thừa nhận cô không liên đới gì với Reggiani, thậm chí không đọc tiểu thuyết, để tạo ra nhân vật tốt hơn theo trí tưởng tượng của riêng mình.
Maurizio Gucci và Patrizia Reggiani trong đám cưới vào năm 1972. Họ chính thức ly dị năm 1994. Sau đó một năm, Maurizio bị bắn chết bởi một sát thủ do Patrizia thuê.
Trước những lời chỉ trích trước đó từ Patrizia Gucci (con gái của Paolo Gucci, trong phim là một nhà thiết kế mặc đồ nhung xấu xí) rằng nhà làm phim Hollywood đang khai thác một bi kịch gia đình vì lợi nhuận, đạo diễn Scott cho biết: "Tôi không nghĩ vậy. Hãy nhớ rằng một người nhà Gucci đã bị sát hại và một người khác đã vào tù vì trốn thuế, vì vậy bạn không thể chì chiết với tôi về việc kiếm lợi nhuận. Khi điều đó xảy ra, nó đã thuộc về tài nguyên công cộng".
Nói cách khác, bạn là người của công chúng, câu chuyện của bạn không chỉ là của riêng bạn. Một giả định khác nặng nề hơn, đó là nếu tổ tiên đã cố tình biến cái tên dòng tộc thành một thương hiệu, rồi bán nó cho thế giới; nó cũng giống như họ đã đánh đổi linh hồn của gia đình để lấy danh tiếng và đồng tiền.
Đó có lẽ cũng là lý do tại sao gia tộc Gucci quyết định châm ngòi cuộc chiến. Nó có vẻ giống như một cuộc tranh cãi lông gà vỏ tỏi, nhưng vào thời điểm sự phân biệt giữa sự thật và hư cấu ngày càng trở nên mơ hồ, khi người xem có xu hướng tin vào bất cứ điều gì họ nhìn thấy trên màn ảnh, thì mọi tranh cãi đều có ảnh hưởng vượt ra ngoài chuyện cá nhân.
Đúng hay sai?
Dĩ nhiên người nhà Gucci quan tâm đến việc duy trì hào quang của tên dòng tộc. Dù họ không còn mối quan hệ tài chính với thương hiệu Gucci, họ vẫn gắn bó sâu sắc với cái tên này. Nhưng điều đó không có nghĩa là mối quan tâm của họ không có giá trị. Như Lady Gaga đã nói trên tạp chí Vogue của Anh: "Tôi đã cố gắng hết sức để nói lên sự thật. Nhưng là sự thật của ai? Rõ ràng không phải là sự thật của gia tộc Gucci".
Theo lời Patricia Gucci, gia tộc đã bắt đầu thảo luận về khả năng đưa ra một tuyên bố cách đây một tháng, sau phản ứng trên truyền thông xã hội đối với các đoạn clip trailer đầu tiên của bộ phim. Trước đó, họ cũng đã nỗ lực để liên hệ với các nhà sản xuất của bộ phim nhưng không được hồi đáp.
Đây không phải là điều bất ngờ. Những nhân vật có thật có phim dựa thành đều dễ dàng cảm thấy họ bị mô tả sai lệch.
Michael Oher không hài lòng với The Blind Side, cũng như Mark Zuckerberg với The Social Network. "Dựa trên một câu chuyện có thật" là một cách nói có phần "lươn lẹo" thay cho "nhiều thủ thuật điện ảnh đã được dùng", khi nhà làm phim hy sinh một phần sự thật cho câu chuyện để khiến nó hấp dẫn và kịch tính hơn. House Of Gucci thậm chí từ chối trách nhiệm với lời mở "lấy cảm hứng từ một câu chuyện có thật" - một tín hiệu cho thấy các nhà làm phim có quyền tự do phát triển câu chuyện hơn nữa.
Tuy nhiên, bộ phim không trình bày như một góc nhìn khác về lịch sử, nó hoàn toàn dựa trên cuốn tiểu thuyết của Sara Gay Forden và không có cái tên nào được thay đổi. Điều này góp phần tạo ra kỳ vọng những gì người xem nhìn thấy ít nhất là sự tái hiện lịch sử hợp lý, dù chúng có thể khác xa thực tế. Ngoại trừ phần trang phục được chăm chút tỉ mỉ và thể hiện rõ dấu ấn thời đại, với một số sản phẩm đến từ chính kho lưu trữ hãng thời trang Gucci!
Những thay đổi nhà làm phim đã thực hiện có thể kể đến: xóa ba trong số bốn người con của Aldo (những người tham gia vào kinh doanh gia đình); xóa bỏ Dawn Mello, một nhân vật quan trọng trong thời kỳ phục hưng của Gucci dưới thời Maurizio và đối tác bên ngoài của ông, Investcorp; tua nhanh bộ sưu tập đột phá của Tom Ford để liên kết nó với sự lãnh đạo của Maurizio (ngoài đời chúng hoàn toàn không liên quan).
Sự chỉnh sửa như vậy thường có thể bào chữa dưới danh nghĩa nghệ thuật và tinh giản câu chuyện. Những chi tiết nhỏ chỉ quan trọng đối với người trong cuộc, và câu chuyện của Gucci, với những drama quyền lực đã trở nên lôi cuốn vào thời điểm tốt nhất. Nhưng chúng ta cần hiểu lý do vì sao câu chuyện về Gucci lại quan trọng với thế giới ngay từ đầu.
Gucci Gucci Gucci
Gucci là huyền thoại về sự sang trọng, thủ công và một chút hào nhoáng, chính điều này đã làm cho các sản phẩm giày, túi xách và quần áo trở thành biểu tượng của khao khát và thành tựu. Và điều đó phần lớn được tạo ra bởi những nhân vật mà bộ phim đưa ra châm biếm họa. Họ có thể coi bộ phim như một sản phẩm giải trí, nhưng với tư cách là người góp phần tạo ra nó, câu chuyện trong đó khiến họ cảm thấy không thể tin được.
Trong một bài đánh giá về bộ phim, Tom Ford - người không được mô tả chi tiết trên phim nhưng góp phần tham gia vào hãng thời trang ngoài đời cho biết ông rất buồn trong vài ngày. Và ông cảm thấy khó để "nhìn thấy sự hài hước và châm biếm" trong câu chuyện đẫm máu như vậy: "Tôi nghĩ bộ phim sẽ thành công, gắn tên Gucci lên cái gì, chúng đều thường bán chạy".
Trong tuyên bố chung, gia đình Gucci cho biết họ có quyền "bảo vệ tên tuổi, hình ảnh và phẩm giá của mình". Tuy nhiên Patricia Gucci (người hiện đang vướng vào một vụ kiện khác) cho biết họ không có kế hoạch nào về kiện tụng; họ sẽ tạm để nó cho dư luận phán xét.
Thật dễ bỏ qua lời phàn nàn chẳng khác nào sự than vãn của những những người luôn bị ám ảnh bởi việc giữ gìn hình ảnh. Nhưng chính hình ảnh đó đã tạo thành vật tổ của danh tính, là một phần của câu chuyện về một triều đại xây dựng nên: từ một nghề thủ công đã trở thành thời trang, biến từ một loạt các doanh nghiệp nhỏ do gia đình tự quản thành một nhãn hàng toàn cầu, một phần của văn hóa đại chúng.
Đó lại là một phần lớn làm nên giá trị của bộ phim - cuộc khủng hoảng gia đình và công ty đã bùng nổ tạo thành các tủ quần áo trên khắp thế giới. Kể từ khi bộ phim được phát hành, lượng tìm kiếm về sản phẩm của Gucci đã tăng chóng mặt; chỉ riêng túi Gucci đã tăng 257%.
Khi chúng ta bỏ qua điều đó, nó dường như không giống việc tái hiện nghệ thuật, mà gần hơn với việc làm tin giả. Và trong trường hợp đó, không ai thực sự chiến thắng.
Nguồn: TH&PL