Có rất nhiều câu chuyện hay ho đằng sau những chuyện tình, nhưng không phải ai cũng có thể nói và cũng chưa chắc người nghe hoàn toàn hiểu.
Lưu ý: Bài viết có tiết lộ nội dung phim.
Đề tài tình cảm là một câu chuyện muôn thuở, xa xưa như Trái Đất, xuất hiện nhiều trong đời sống và hiển nhiên đến mức hầu như ai cũng có cho mình những hình dung cơ bản về chuyện yêu đương. Dù thế, "tình cảm" vẫn mãi là một lĩnh vực quá đỗi mơ hồ, không ai thật sự dám tự vỗ ngực để khẳng định rằng mình hoàn toàn hiểu được chuyện tình.
Đó là một trong những lí do vì sao mà đề tài này "bất tử", trở thành chủ đề khai thác đối với các loại hình nghệ thuật, đặc biệt là phim ảnh - một trong những loại hình nghệ thuật trực quan nhất, biến "tình cảm" trở nên sống động hơn cả, với vô vàn những cách thể hiện khác nhau.
Trong những năm gần đây, phim ảnh đang dần trở nên táo bạo hơn, hay nói đúng hơn là cấp tiến với thời đại hơn. Điều đó không có nghĩa là tình cảm bị loại bỏ khỏi "cuộc chơi" đề tài. Ngược lại, nó còn cổ vũ cho những nhà làm phim nói về những khía cạnh khó nói hơn, điển hình là tình dục - một hướng khai thác mà loạt phim Sex Education đang làm khá tốt so với mặt bằng chung của thị trường hiện nay.
Bình cũ, rượu cũng không mới nhưng vì sao xem vẫn "cuốn" đến không dừng được?
Nói về đề tài tình dục và các cảnh khỏa thân, các bộ phim trước đó của Netflix (Sex/Life, 365 Days, Bridgerton…) đã làm rất tốt trong việc "câu khách" với những cảnh nóng táo bạo. Cùng phát triển theo hướng này, nhưng Sex Education lại được định hướng một con đường khác, chú trọng về tâm sinh lý, hơn là những hình ảnh "sinh động" quá mức.
Ra mắt từ năm 2018, Sex Education gây được tiếng vang lớn trong cộng đồng giới trẻ. Cốt truyện độc đáo, cách khai thác về những thay đổi tâm sinh lý tuổi dậy thì hài hước nhưng cũng không kém phần nhân văn. Loạt phim nhanh chóng tạo nên được một không gian thảo luận cho khán giả về những vấn đề rất đỗi bức bối trong tình dục, nhưng ít ai dám lên tiếng để băn khoăn.
Ở mùa đầu tiên, các vấn đề về tình dục như xuất tinh sớm, cách giao tiếp với đối tác...lần lượt được thể hiện thông qua từng người đến nhờ Otis tư vấn. Những lời khuyên đúng đắn cũng được lồng ghép qua mỗi lần tư vấn.
Đến mùa hai, hình thức đưa ra vấn đề trong mỗi câu chuyện của từng nhân vật vẫn được đưa ra. Có thể nói là chưa có sự thay đổi gì quá nhiều, các câu chuyện vẫn được khai thác một cách lôi cuốn, hài hước. Điểm sáng là phim đã bắt đầu đề cập đến một số vấn đề sâu sắc hơn, khó nói hơn: những thương tổn xoay quanh vấn đề tình dục, giới tính.
Đến phần 3, phòng tư vấn đã hoàn toàn bị dẹp bỏ, thế nên hình thức khai thác câu chuyện như cũ hoàn toàn không còn khả thi. Những vấn đề được đặt ra không còn quá hài hước mà có phần "nặng nề" hơn, mở rộng đối tượng khai thác sang cả phụ huynh của những học sinh trường Moordale.
Việc "thay máu" này có thể khiến cho loạt phim bớt đi rất nhiều yếu tố hài hước. Đề tài tình dục vốn dĩ đã khó để khai thác, chấp nhận bỏ đi yếu tố lôi cuốn ban đầu có thể đưa loạt phim trở về điểm xuất phát trong việc lấy lại niềm yêu thích của khán giả.
Tuy nhiên, thực tế đã cho thấy là không phải như vậy. Bởi vì phần 3 vẫn thành công lôi kéo được sự tò mò lớn khi phần 2 đã để lại quá nhiều câu hỏi bỏ ngỏ về các mối quan hệ mới giữa các học sinh trung học. Đặc biệt là sự ghép cặp trái khuấy giữa Otis bình thường và nàng "hot girl" Ruby, Adam kẻ chuyên bắt nạt và cậu trai cực "bung lụa" Eric, Maeve và anh chàng Isaac...
Dù rằng tất cả những mối quan hệ đó đều không đi đến một kết cục viên mãn nhưng phải thừa nhận rằng các câu chuyện này là một trong những nguyên nhân khiến khán giả tìm đến loạt phim.
Một sàn diễn đồng đều cho từng nhân vật, phô bày từng ngóc ngách của mỗi cộng đồng
Sex Education mùa 3 sở hữu dàn nhân vật đông đảo hơn hẳn so với hai mùa trước đó. Tỉ lệ phân chia về các câu chuyện của từng tuyến nhân vật ùa tương đối đồng đều. Bất kì nhân vật nào cũng được trao quyền để bày tỏ những câu chuyện về cộng đồng mà họ đại diện trong xã hội.
Mở đầu cho một mùa phim vô cùng đa dạng tiếng nói theo đúng nghĩa đen, cô Hope - đại diện cho những giáo lý bảo thủ, đã có hành động phá bỏ phòng tư vấn tình dục trong nhà vệ sinh - đại diện cho sự cấp tiến trong vấn đề lắng nghe và hỗ trợ học sinh tìm hiểu chính mình.
Cô hiệu trưởng Hope xuất hiện với một tinh thần kìm kẹp, gây khó chịu cho hầu hết người xem vì những tiêu chuẩn vô lý mà cô đưa ra. Dễ nhận thấy, Hope hoàn toàn thuộc về tuýp người phụ nữ truyền thống đến đáng thương: cô cho rằng cơ thể cô chỉ có nhiệm vụ là sinh sản, xấu hổ vì bản thân không thể thực hiện được chức năng này.
Cô Hope và những nhà tài trợ gần như được xếp về phía phản diện trong loạt phim vì chế độ giáo dục áp đặt mà họ đè lên học sinh: những tiết học giới tính nêu cao tinh thần "an phận", những tấm bảng ghi tội tưởng chừng chỉ xuất hiện dưới thời kì trung cổ giờ đây gông vào cổ các học sinh như một cái ách nặng nề, trong sự nỗ lực tội nghiệp của cô Hope.
Tuy nhiên, cũng nhờ vào sự xuất hiện của cô Hope mà tư chất, cũng như tâm sinh lý của các học sinh mới có cơ hội được thử thách, và được phát triển. Cô bạn Vivienne Eugene từ bỏ ý định nhờ vào cô Hope để được tiến thân, như một cách nói "phải thử mới biết mình không thích"; cậu trai Jackson chưa bao giờ nhận ra mình thật sự nghiêm túc với vị trí Nam sinh đứng đầu cho đến khi cô Hope sử dụng quyền lực để chi phối đời sống tinh thần những người bạn của Jackson; và quan trọng hơn cả là nếu không có cô Hope thì sẽ không có một màn "nổi dậy" tưng bừng vào ngày khai giảng.
Câu chuyện tình dục của mỗi cá nhân đã không còn là vấn đề để dồn hết sự tập trung. Thay vào đó, là câu chuyện rộng lớn hơn, về những bản sắc bị thách thức, bị kìm hãm bởi những quan niệm bảo thủ. Một số ý kiến cho rằng "cuộc nổi dậy" ngày khai giảng của các học sinh thật lố bịch, và nông nổi. Không xét đến tính chất cuộc nổi dậy chóng vánh, thì đó cũng là một hệ quả tất yếu của việc áp bức sinh ra đấu tranh.
Cuộc đấu tranh chung đấy có tính đại diện cho tiếng nói của những người trẻ táo bạo dám phá bỏ những khung tiêu chuẩn hà khắc của xã hội. Phải nói rằng buổi lễ khai giảng ấy là một điểm nhấn ấn tượng của loạt phim. Nhưng không vì thế mà những cuộc đấu tranh riêng của từng nhân vật bị lu mờ. Ở phần 3, loạt phim kể được lời hồi đáp cho sự băn khoăn "chúng ta nói chuyện gì khi chúng ta nói chuyện tình".
Chuyện tình ở đây, nếu nói nên thơ sẽ chỉ là một một quan hệ, nếu nói thân mật sẽ là chuyện tình dục giữa hai cá thể. Trong Sex Education, chuyện tình của Otis và Ruby chóng vánh như cách họ đến với nhau, Adam và Eric lỡ nhau vì khả năng phản ứng với bản chất (Eric nói rằng cậu sẵn "bay" còn Adam chỉ mới "tập đi"), còn Jackson và Cal chỉ đơn giản là không thể bước vào thế giới của nhau.
Cả ba mối quan hệ trên, đều có ít nhất một phần liên đới đến chuyện tình dục và cách họ bày tỏ xu hướng tính dục. Otis và Ruby mở đầu bằng tình dục, Adam và Eric bên nhau có tình dục, Cal và Jackson đứt gãy vì tình dục. Bố cục này khiến cho chuyện tình được gán cho một vai trò quan trọng, có thể quyết định khởi đầu hoặc kết thúc, nhưng nó không hẳn quyết định được độ bền của một mối quan hệ.
Trong khi đó, Ola và Lily đã ở bên nhau, ít nhất là đến tận cuối mùa, vì họ kịp thời lắng nghe, và chia sẻ. Như vậy, có phải hay không, chuyện tình là một gia vị, chứ không phải là một món chính?
Một điểm sáng giá nữa cho phần này chính là câu chuyện của các bậc phụ huynh. Đa số xã hội đều sẽ nghĩ rằng vấn đề "giáo dục" là hoạt động nên được gắn liền với học sinh, những người còn ở dưới quyền bảo trợ và kiểm soát của phụ huynh. Ở Sex Education mùa 3, vấn đề được mở rộng ra về bài học trưởng thành của các phụ huynh.
Trong Sex Education 3, những người đón nhận sự "giáo dục" từ cuộc sống bao gồm cả các bậc phụ huynh. Họ là một thế hệ ít khi có tiếng nói trong vấn đề khai phá bản thân, vì cả chính bản thân họ và xã hội đều nghĩ rằng họ đã "lỡ thì", đã quá già để có thể tiếp thu điều gì đó mới mẻ, kể cả việc làm cho bản thân hạnh phúc. Ở ngoài màn ảnh nhỏ, chắc hẳn số đông người lớn cũng đã "an phận" cuộc đời mình với suy nghĩ này, nhưng càng "an phận" lại càng loay hoay.
Thế nên, trong phần mới, câu chuyện của các phụ huynh được phát triển song hành với con em của họ. Trong khi những người trẻ vẫn còn loay hoay thì một số người lớn đã hiểu được con đường đúng đắn cho họ. Jakob và Jean là những người đã lớn, nhưng họ vẫn không khỏi sợ hãi khi nghĩ về hôn nhân - cột mốc cuối cùng trong sự gắn kết của một mối quan hệ.
"Nhờ" vào bào thai tình cờ của Jean, hai người mới có cơ hội để học, để thay đổi, để lắng nghe và trưởng thành ngay trong độ tuổi tóc đã hai màu. Còn gia đình của cậu trai ít nói Adam, bố và mẹ cậu đều đã ly hôn, và thật đau buồn rằng cho đến khi tan vỡ Micheal mới học cách buông bỏ ám ảnh tâm lý thời trẻ, và Maureen mới dám mưu cầu hạnh phúc cho riêng mình.
Tuy nhiên, loạt phim vẫn phải có một lý do để những sự trưởng thành đó trở nên hợp lí, bằng cách trao cho những nhân vật của mình những biến cố "động trời". Đặt trường hợp nếu không có những biến cố xảy ra, có lẽ các nhân vật phụ huynh ấy cũng sẽ mãi nhạt nhòa trong quá trình lớn lên của con cái họ. May mắn thay, nhà sản xuất đã quyết định dàn trải đất diễn và trao quyền lên tiếng cho tất cả mọi người.
Đây quả thật là một điều hiếm hoi khi đã bằng lòng đề cập đến cả việc "giáo dục" cho người lớn. Sự hiện diện của họ là một tiếng nói đồng cảm sâu sắc, của một thế hệ vẫn còn băn khoăn, thiếu cơ hội để "học lại". Và cũng là một tương lai cảnh báo, nếu như những bức bối ngày trẻ không được giải quyết triệt để.
Dàn trải là thật, dài hơi cũng là thật
Sex Education 3 có những điều mới, chứng tỏ việc loạt phim đang song hành với sự phát triển của những học sinh ngôi trường Moordale. Họ là những học sinh năm cuối, đã đến lúc tự khám phá bản thân, tự bước đi trên con đường của mình. Otis và Maeve cũng bận rộn đối diện với những biến cố riêng trong cuộc đời của mình, rõ ràng họ không thể mãi đảm đương phòng tư vấn.
Một bước "lùi" nhẹ này có thể là một bước đà dài hơi tiếp theo cho loạt phim. Ở cuối phần 3, loạt phim cũng bỏ ngỏ thêm nhiều câu hỏi lấp lửng giống như mùa trước đó: Maeve sẽ có cuộc sống như thế nào ở Mỹ? Những học sinh Moordale sẽ làm gì khi không còn được ở chung dưới một mái trường?
Ý đồ này của nhà sản xuất cũng được thể hiện qua những mối tình gãy ngang của đại đa số các học sinh ở Moordale. Mặc dù nghĩ một cách hài hước thì nó trông giống như một lời nguyền cho những cô cậu tại ngôi trường này, nhưng thật ra dựa trên tâm sinh lý của độ tuổi thiếu niên thì chuyện "không thành" không phải là một chuyện quá lạ lẫm.
Mặc dù cũng có nhiều ý kiến cho rằng họ không thích loạt phim kéo dài đến mùa 4, vì họ đang cạn dần thiện cảm với các cô cậu không có chính kiến trong tình yêu, nhưng so với những bộ phim âu mỹ đang nổi trên thị trường hiện nay, Sex Education xứng đáng có một tấm vé bước tiếp.
Hiếm có loạt phim nào có thể tạo ra một cách kể chuyện tinh ý, và tế nhị như vậy cho những vấn đề thường bị chôn vùi vì quá ngại ngùng để đề cập. Câu chuyện cũng không mãi dừng chân ở vấn đề tình dục, mà còn được mở rộng, phát triển hơn qua các mùa. Nếu như loạt phim đã trở thành một tiếng nói giáo dục cho thời gian trung học, vậy thì tại sao lại không bước đến môi trường giảng đường đại học - một nơi tập trung vô vàn bản sắc và là một môi trường cởi mở để thể hiện bản thân?
Netflix có một số loạt phim bị hắt hủi sau khi liên tục cho ra những mùa mới nhưng mất đi bản sắc ban đầu. Đạo diễn của The Queen's Gambit thậm chí còn thẳng thắn từ chối làm phần 2 với lí do sợ rằng sẽ không thể kể được một câu chuyện hay hơn, mặc dù loạt phim đón nhận được rất nhiều sự hoan nghênh.
Đối với Sex Education, sự dài hơi của loạt phim ắt sẽ kéo thêm những tình tiết "nặng đô" hơn và hẳn sẽ phải bớt đi chút thời gian cho hài hước để những vấn đề sâu sắc đủ thời lượng xuất hiện để thuyết phục người xem. Điều đó hoàn toàn đáng hoan nghênh, trong trường hợp tốt nhất là nhà sản xuất tìm được hướng khai thác "đúng đắn", một cách cẩn thận nhất có thể.
Cùng CineON "Renew Your View" trong từng bộ phim đình đám. Mỗi tác phẩm lại ẩn chứa những tình tiết, thông điệp và câu chuyện riêng mà biết đâu bạn đã bỏ lỡ? Tuyến bài Renew Your View sẽ mang đến cho độc giả loạt phát hiện, khám phá thú vị về những bộ phim đã trở nên quen thuộc nhưng còn ẩn chứa điều mới lạ trên màn ảnh Việt Nam và thế giới.
Nguồn: TH&PL