Ở nhiều quốc gia, Quỹ điện ảnh đóng vai trò vô cùng quan trọng để thúc đẩy nền điện ảnh, cũng như tìm kiếm vô số tài năng phát triển ngành phim.
Sau một chặng đường dài, câu chuyện về Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh vẫn là chủ đề "nóng" ở Việt Nam, việc thành lập Quỹ điện ảnh không phải điều đơn giản. Để thực hiện hóa mục tiêu điện ảnh vừa là ngành nghệ thuật, vừa là ngành kinh tế cần nhiều nỗ lực.
Nội dung liên quan
Lời giải mà nhiều người trông đợi
Trong khuôn khổ LHP Việt Nam lần thứ 23 đang diễn ra tại thành phố Đà Lạt, Lâm Đồng, hội thảo "Một số vấn đề trọng tâm trong xây dựng công nghiệp điện ảnh Việt Nam hiện nay" tổ chức ngày 23/11 đã đề cập đến bài toán khó này.
Tại Hội thảo, bà Trần Hải Vân, Phó Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế, Bộ VH,TT&DL nhận định việc thành lập quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh rất quan trọng. Điều này cũng đã được quy định trong điều 6 Luật điện ảnh năm 2006 và Luật điện ảnh năm 2022 bổ sung.
Theo đó, Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh sẽ có vốn do Thủ tướng Chính phủ cấp khi thành lập Quỹ, các nguồn thu tăng thêm gồm nguồn từ việc trích tỉ lệ phần trăm trên giá vé xem phim tại các rạp chiếu (đề nghị 3%), nguồn thu từ phát hành và phổ biến những phim được sản xuất có sử dụng ngân sách nhà nước, sau khi đã trừ đi chi phí phát hành và các chi phí khác theo quy định hiện hành, nguồn thu từ các khoản đóng góp tự nguyện, viện trợ, tài trợ hợp pháp của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước cho sự phát triển điện ảnh dân tộc, các nguồn vốn hợp pháp khác theo quy định của pháp luật.
Đối tượng được Quỹ hỗ trợ gồm các nhà làm phim, tác phẩm điện ảnh, dự án sản xuất phim, bao gồm kịch bản, dự án sản xuất, quảng bá phim, các dự án đào tạo nguồn nhân lực, tổ chức trại sáng tác, quảng bá phát hành phim Việt Nam ở trong và ngoài nước. Như vậy, Quỹ hỗ trợ điện ảnh ra đời sẽ lấp những "khoảng trống", điều mà người làm nghề, đặc biệt là những nhà làm phim trẻ đang trông đợi.
"Tuy nhiên, đề án thành lập Quỹ đã được trình Chính phủ nhiều lần song chưa thể phê duyệt do vướng mắc chủ yếu ở nguồn thu thường xuyên, ổn định để duy trì hoạt động của Quỹ chưa có tính ràng buộc; các nguồn thu đề xuất còn chưa phù hợp với các quy định tại các luật khác dẫn đến việc thành lập Quỹ chưa thực hiện được" – bà Vân cho hay.
Bên cạnh đó, một số hạn chế của điện ảnh Việt Nam khi vươn mình ra thế giới cũng được nêu ra.
Bà Trần Hải Vân - Phó Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế, Bộ VHTTDL đặt vấn đề về Hợp tác quốc tế trong lĩnh vực điện ảnh: Mặc dù Điều 41 Luật Điện ảnh năm 2022 quy định các tổ chức nước ngoài sản xuất phim sử dụng bối cảnh quay tại Việt Nam, các dịch vụ sản xuất phim do tổ chức của Việt Nam cung cấp được ưu đãi về thuế theo quy định của pháp luật về thuế, tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có một nghị định hướng dẫn cụ thể liên quan đến vấn đề này.
Trong khi đó, ngay cả những nền điện ảnh lớn trên thế giới như Hoa Kỳ, Pháp, Anh, Hàn Quốc, v.v. và các nước trong khu vực đều có những chính sách ưu đãi cho các dự án làm phim dưới nhiều hình thức đa dạng như miễn phí bối cảnh quay, hoàn tiền mặt đối với chi phí sản xuất, miễn giảm thuế, v.v..
Quá hiểu vướng mắc nhưng cần thời gian
Điểm mấu chốt cho sự hình thành của Quỹ điện ảnh là vấn đề nguồn thu. Trên thực tế, đây là câu chuyện được các nhà quản lý, các chuyên gia điện ảnh nhiều lần "đặt lên bàn".
Ở Pháp, Quỹ điện ảnh được nhà nước trích % tiền bán vé, Hàn Quốc lấy nguồn thu là phí % trên vé xem phim của khán giả (trích 5%), Trung Quốc có nguồn thu từ sự kết hợp của điện ảnh và truyền hình.
Ông Vi Kiến Thành, Cục trưởng Cục Điện ảnh cho biết đã đề xuất nhiều phương án về nguồn thu cho quỹ điện ảnh, như trích % từ vé xem phim ở các rạp. "Chúng tôi đã đưa ra phương án này rồi nhưng Tổng cục thuế và các doanh nghiệp của hãng phim người ta phản đối ngay vì như vậy nghĩa là tính thuế hai lần. Thuế chồng thuế"- ông Thành bày tỏ.
Cũng theo Cục trưởng Cục Điện ảnh, với phương án trích % từ quảng cáo truyền hình, đài truyền hình các địa phương và trung ương đều có văn bản phản đối. Họ cũng nói luôn là bây giờ trích % quảng cáo trên truyền hình để làm phim truyền hình còn không đủ. Tất cả các đài truyền hình hiện nay đều có sản xuất phim truyền hình và kinh phí họ lấy từ quảng cáo phim truyền hình để làm phim truyền hình còn không đủ thì làm sao trích ra cho điện ảnh được.
Tại hội thảo, Cục trưởng Cục Điện ảnh Vi Kiến Thành cho hay ngành điện ảnh quá thấu hiểu việc cần sửa đổi luật thuế để phát triển ngành, đặc biệt là giảm thuế và hoàn thuế để thu hút các đoàn làm phim nước ngoài.
"Tiến trình đưa vào luật cần một chặng đường dài. Hy vọng các cơ quan liên quan, các chuyên gia tiếp tục có ý kiến, góp ý để luật được thực tiễn hóa", ông nói.
Bà Oanh đề xuất để đảm bảo thực thi có hiệu quả các chính sách phát triển điện ảnh, nên tiếp tục kiến nghị Quốc hội xem xét, sửa đổi Luật Đất đai, Luật Đầu tư cũng như các luật thuế liên quan theo hướng cụ thể hóa chính sách đầu tư cho văn hóa, trong đó có điện ảnh.
Đạo diễn, nhà sản xuất Mai Thu Huyền cho hay trong luật sửa đổi, tâm tư, nguyện vọng của anh chị em nghệ sĩ đã được các cấp, các ngành lắng nghe. Tuy nhiên, trong thực tế vẫn cần những văn bản hướng dẫn để luật có thể đi vào đời sống nhiều hơn.
Ngoài luật, đạo diễn Charlie Nguyễn cho biết cũng cần hoàn thiện các chính sách khác về giáo dục điện ảnh, về quy định giờ làm việc trên phim trường của nhân sự làm phim, truyền thông, v.v..
Nguồn: TH&PL