Điện ảnh Trung Quốc kém điện ảnh Hàn Quốc ở chỗ nào?

Đó chính là cảm giác đau đớn mà những bộ phim Hàn mang lại.

Mới đây, trên diễn đàng zhihu của Trung Quốc đã đưa ra một chủ đề khiến người xem tranh luận sôi nổi đó chính là: Điện ảnh Trung Quốc kém điện ảnh Hàn Quốc ở chỗ nào? Có rất nhiều câu trả lời thú vị được đưa ra, trong đó có một câu trả lời khiến ai cũng cảm thấy thích thú: "Đó chính là cảm giác đau đớn".

Cụ thể, một tài khoản có tên 阿拉白的书影世界 đã đưa ra ý kiến của mình về chủ đề trên như sau:

Trước hết, xin phổ cập một ít kiến thức tâm lý học.

Tình huống thứ 1: Bạn đang đi trên đường, bỗng nhiên nhặt được 1000 tệ.

Tình huống thứ 2: Sau khi nhặt 1000 tệ, chưa tới vài phút sau, phát hiện ra tiền vừa nhặt biến đâu mất tiêu rồi.

trong 2 tình huống trên, cảm giác của bạn khác nhau như thế nào? Phần lớn mọi người cuối cùng sẽ nhận thấy cảm giác đánh mất 1000 tệ so với cảm giác thỏa mãn khi nhặt được 1000 tệ mạnh mẽ hơn rất nhiều.

Nghiên cứu chứng minh rằng sự tổn thất có mức ảnh hưởng đến tâm lý con người gần gấp hai đến ba lần so với việc đạt được lợi ích. Khi gỡ phần mềm diệt vi-rút, thông báo hiện lên không phải là "Phần mềm X không thể tiếp tục đảm bảo an toàn cho máy tính của bạn" mà là "Sau khi gỡ cài đặt phần mềm X, máy tính của bạn có nguy cơ bị nhiễm vi-rút", kèm theo phông nền đỏ đập vào mắt.

Việc này nhằm mục đích khiến người dùng không nỡ xóa phần mềm. Đây chính là tâm lý né tránh tổn thất. Nói một cách đơn giản, so với sự đạt được và hạnh phúc, sự mất mát và tổn thương khiến con người ta khắc cốt ghi tâm nhiều hơn.

Một câu hỏi được đặt ra: Có bao nhiêu bộ phim Trung Quốc mang đề tài chủ nghĩa hiện thực? Những bộ phim đó đều có chủ đề là gì?

Chiến Lang: Những thế lực thù địch của Trung Hoa, ở xa cỡ nào cũng sẽ bị tiêu diệt. Quân nhân Trung Quốc lấy một chọi trăm, bảo vệ nhân dân.

Điệp Vụ Biển Đỏ: Đội đột kích Giao Long bình tĩnh ứng chiến, giải cứu con tin. Quân nhân Trung Quốc phô diễn sức mạnh quốc gia.

Cơ Trưởng Trung Quốc: Dựa trên câu chuyện có thật, phi hành đoàn Trung Quốc trải qua muôn trùng thử thách, tạo nên kỳ tích.

Tôi Và Tổ Quốc Tôi: Kỷ niệm 70 năm thành lập Trung Quốc, nhân dân và đất nước tâm tình tương liên.

Những bộ phim này có hay không? Hay chứ. Xem xong có cảm động không? Cảm động chứ. Tuy nhiên, khán giả cần phân biệt rõ ý nghĩa của hai từ, "cảm động" và "kích thích". Bách khoa toàn thư Baidu giải thích nghĩa của hai từ này như sau: Cảm động là rung động trong lòng do tiếp nhận ảnh hưởng của sự vật bên ngoài. Kích thích là theo tâm lý học xã hội, tính kích thích… khiến cho tinh thần chịu một loại ảnh hưởng nào đó. Nhìn vào nghĩa đen, cũng cảm nhận được sự khác biệt trong cường độ của hai từ.

Sự dao động cảm xúc và sự kích động tinh thần mang ý nghĩa khác nhau. Đây chính là chỗ khác biệt giữa điện ảnh Trung và Hàn. Điện ảnh Trung Quốc mang đề tài chủ nghĩa hiện thực cho ta sự rung động cảm xúc, điện ảnh Hàn Quốc mang đề tài chủ nghĩa hiện thực cho ta sự kích thích tinh thần.

Điện ảnh Hàn khiến khán giả nhớ đến vì gợi lên những cảm xúc tiêu cực

Điện ảnh Trung khiến khán giả nhớ đến vì gợi lên những cảm xúc tích cực, điện ảnh Hàn khiến khán giả nhớ đến vì gợi lên những cảm xúc tiêu cực. Đây chính là nguyên nhân khiến điện ảnh Hàn dường như có chiều sâu và sức ảnh hưởng lớn hơn điện ảnh Trung.

Điện ảnh mang đề tài chủ nghĩa hiện thực của Trung và Hàn có sự một sự khác biệt lớn. Trong điện ảnh Trung ở mảng chủ nghĩa hiện thực, dòng phim ngợi ca chiếm một phần rất lớn. Thông điệp chính của những phim này là: Năng lượng tích cực, những câu chuyện về Trung Quốc, tự hào dân tộc, tinh thần trách nhiệm với xã hội, v.v. 

Loại phim này có thể khiến khán giả cảm động, tuy nhiên loại cảm xúc này có thể chỉ ngắn ngủi vì khoảng thời gian ghi nhớ cảm xúc tích cực của mọi người không phải là quá dài. Một phần khác của điện ảnh chủ nghĩa hiện thực thuộc về những mảng màu tối hơn, liên quan đến những vấn đề xã hội, như là buôn bán trẻ em, phụ nữ, chữa trị bệnh tật, v.v. (những loại vấn đề này ít mang tính đại chúng). Dòng phim này giải thích về những nhóm người, những hiện thực ít được chú ý hoặc nằm bên lề xã hội, thông qua việc thuật lại câu chuyện, kích thích khán giả suy nghĩ về nhân tính, chú ý tới các vấn đề xã hội.

Thể loại phim thứ hai chính là thứ mà thị trường điện ảnh Trung Quốc còn thiếu nhưng lại chẳng ai làm, hoặc không thể làm tốt, hoặc làm xong rồi chẳng ai xem cả. Ở Trung Quốc, không ai không biết đến Chiến Lang và Cơ Trưởng Trung Quốc, nhưng có rất ít người nhắc đến Núi Mù (盲山) và Con Thân Yêu(亲爱的).

Điện ảnh mang đề tài chủ nghĩa hiện thực của Hàn tuy có tồn tại những yếu tố bị nghệ thuật hóa, nhưng lại hết sức chú ý tới tính chân thực và việc xử lý các chi tiết, nội dung chủ yếu xoay quanh tính công bằng của pháp luật, tính hoàn thiện của chế độ an sinh xã hội, cũng như châm biếm và cảnh tỉnh đối với các vấn đề chính trị.

Những bộ phim như Buộc Phải Im Lặng (Silenced), Hy Vọng (Hope), Điều Kỳ Diệu Ở Phòng Giam Số 7 (Miracle In Cell No.7) đều là những tác phẩm cường điệu dựa trên những sự kiện có thật, phản ánh những vấn đề thực tế, dùng nỗi đau trị nỗi đau, nên có tác dụng "trị liệu" rất lớn. Phim ảnh mang đề tài chủ nghĩa hiện thực của Hàn trước giờ không hề thương xót khán giả, cũng không tạo ra một cái kết có hậu để vừa lòng người xem, mà sẽ khiến họ đau đến tận xương tủy.

Lấy ví dụ trong bộ phim Silenced, những kẻ xấu thì chạy thoát mất dạng, người bị hại và tên tội phạm cùng đồng quy vu tận, người thầy giáo chính nghĩa gục ngã xuống đất một cách tuyệt vọng. Nếu đem so với Hàn thì Trung Quốc "nhân từ" hơn nhiều.

Tác phẩm nghệ thuật cần phải đạt được sự đồng cảm của khán giả. Loại tác phẩm lột trần những góc khuất của xã hội này, nếu không khiến khán giả đau đến tột cùng, đau không đủ để người ta nảy sinh ý thức phản kháng hay thay đổi niềm tin, thì nỗi đau đó cũng giống như hàng ngàn con người vô danh ngoài kia, những người mà xã hội này chẳng mấy ai đoái hoài.

Ngành công nghiệp điện ảnh Hàn từng có một thời gian dài bị đình trệ do thiếu hụt kinh phí, kịch bản đơn điệu, sản lượng thấp, chất lượng kém và chỉ bắt đầu hồi sinh từ thập niên 90 của thế kỷ trước. Phim Hàn trước đây kén người xem vì nó quá lộn xộn, đen tối và kinh khủng. Bước Đường Cùng (Bedevilled) và Đại Dịch Cúm (Flu) là những bộ phim Hàn đầu tiên tiếp cận tới đông đảo người xem Trung Quốc một phần vì sự khốc liệt của dịch bệnh.

Sau 3 năm, khi nhớ lại 2 bộ phim này, cảnh Kim Bok Nam liếm lưỡi dao ở Bedevilled, cảnh thi thể người bệnh chất đống trong hố to trong The Flu, từng cảnh, từng cảnh vẫn còn đọng lại, nhắc người xem rằng những chuyện như vậy tốt nhất không nên xảy ra.

Chúng ta ghét câu chuyện được kể trong phim nhiều bao nhiêu, không hy vọng nó xảy ra ngoài đời thực nhiều bao nhiêu, thì bộ phim ấy thành công nhiều bấy nhiêu. Bởi vì chúng ta ghi nhớ câu chuyện. Ghi nhớ và căm ghét nó.

Lấy bộ phim Những Nhà Leo Núi  làm ví dụ, đoàn leo núi Trung Quốc liều mạng vì quốc gia. Dĩ nhiên, người dân Trung Quốc sẽ cảm thấy tự hào vì điều này, họ tự khám phá ngọn núi của mình. Trong thời điểm Lễ Quốc Khánh, việc Ngô Kinh chọn tác phẩm này để mở màn là quá ấn tượng, câu chuyện nhỏ nhưng không tầm thường, ảnh hưởng mạnh mẽ tới người xem.

Nhưng có bao nhiêu người nước ngoài có hiểu biết đầy đủ về lịch sử trắc địa đỉnh Everest và quá trình phát triển của đoàn leo núi Trung Quốc? Có bao nhiêu người hiểu được tầm quan trọng của việc leo lên đỉnh Everest đối với người Trung Quốc? Có bao nhiêu người sẽ cảm thấy hứng thú với việc người Trung Quốc leo lên đỉnh Everest?

Không phải quốc gia nào cũng có một đỉnh Everest, không phải quốc gia nào cũng có một phi hành đoàn anh hùng, nhưng người dân ở mỗi quốc gia đều ít nhiều đối mặt với các vấn đề như trẻ sơ sinh bị bỏ rơi, bạo hành gia đình, bạo lực học đường, xâm hại trẻ vị thành niên.

Những vấn đề này tồn tại ở những góc khuất không ai biết, đang châm vào trái tim những nạn nhân của nó. Những vấn đề này cần phải được phơi bày trước mắt mọi người. Để nói với mọi người rằng, xã hội này không hề tốt đẹp, thậm chí còn có lúc tồi tệ, cần được chữa trị.

Người Hàn đã làm việc này rất tốt, họ đã đem những nỗi đau không phân biệt quốc gia lên phim ảnh, thế nên mới có sức ảnh hưởng. Doanh thu phòng vé cao hay không, ảnh hưởng có lớn hay không, không thể dựa vào số liệu nội địa. Bởi vì Trung Quốc đông dân, đối với rất nhiều việc, thị trường Trung Quốc đều có khả năng tập trung lực lượng, làm nên chuyện lớn.

Na Tra đã thu về 5 tỷ nhân dân tệ (khoảng 712 triệu đô) ở phòng vé nội địa, đạt được thành công to lớn, là tác phẩm đánh dấu sự trỗi dậy của hoạt hình Trung Quốc. Nhưng sau khi chiếu ở Bắc Mỹ thì thu về chưa tới 5 triệu đô. Nói về việc tại sao điện ảnh Trung Quốc lại chậm chạp không thể theo chân thế giới, người ta thường hay đùa rằng, một vài phim "hay" của Trung Quốc chỉ dùng để "tự sướng".

Điện ảnh Nhật cảm thấy thế giới không tốt đẹp, họ liền dốc tâm đi tìm những điều nhỏ bé, đẹp đẽ. Vì vậy, chi tiết trong phim Nhật được xử lý rất tốt. Điện ảnh Hàn cảm thấy thế giới không tốt đẹp, họ dốc tâm đi tìm những điều không tốt đẹp. Phim bi thương của Hàn được làm rất tốt. Điện ảnh Mỹ cảm thấy thế giới không tốt đẹp, họ dốc tâm tạo ra một vũ trụ chính nghĩa mới. Phim khoa học viễn tưởng của Mỹ được làm rất tốt. Điện ảnh Trung cảm thấy xã hội không tốt đẹp, họ dốc tâm khiến xã hội lên phim trông tốt đẹp.

Điện ảnh Trung Quốc liệu có thể tiến lên một tầm cao mới? Đương nhiên. Chỉ là vấn đề sớm hay muộn.